Nieuws
De Vlaamse Regering keurde recent het voorontwerp van het Verzameldecreet goed. Door een aanpassing in het vergunningenbeleid, zullen gemeenten hierdoor niet langer in staat zijn de Vlaamse regelgeving te verstrengen rond een aantal cruciale zaken, waaronder het kappen van bomen buiten het bos. Een opdoffer voor gemeenten die kiezen voor een streng en ambitieus lokaal bomenbeleid. BOS+ hoopt dan ook dat de maatregel snel wordt aangepast en omgedraaid.
Eind 2022 keurde de Vlaamse regering het voorontwerp van het zogenaamde ‘Verzameldecreet’ goed, waarin traditioneel een aantal uiteenlopende thema’s en bepalingen opgenomen die onze ruimtelijke ordening moeten regelen, het één al positiever dan het ander. Opmerkelijk en verontrustend is dit keer vooral een aanpassing in het vergunningenbeleid, waardoor gemeenten niet langer in staat zullen zijn de Vlaamse regelgeving rond een aantal zaken – waaronder het kappen van bomen buiten het bos – te verstrengen. Gemeenten die kiezen voor een ambitieus lokaal bomenbeleid worden hierdoor in de kou gezet. BOS+ oppert dus voor een snelle verandering van deze maatregel, opdat Vlaanderen lokale besturen niet tegenwerkt, maar net stimuleert om bomen op hun grondgebied duurzaam te beheren en te beschermen.
© Baykedevries – Wikimedia CommonsWildgroei aan regelgeving?
De kwestie is enigszins complex. De bescherming van hoogstammige bomen wordt in de eerste plaats bepaald door Vlaamse regelgeving, die stelt dat er voor de kap ervan doorgaans een omgevingsvergunning, en eventueel een bijkomende specifieke toelating, nodig is. Maar op deze algemene regels bestaan nogal wat vrijstellingen. Zo hoeft bijvoorbeeld geen vergunning aangevraagd te worden voor bomen op minder dan 15 meter van een vergunde woning (of het gros van de bomen in (stads)tuinen), op het openbaar domein, of met een stamomtrek minder dan 1 meter op 1 meter hoogte. Hoeveel van de bomen in Vlaanderen daarmee aan de vergunningsplicht ontsnappen, weten we niet precies, maar het zijn er in elk geval veel.
Om te vermijden dat deze zomaar verdwijnen, kiezen heel wat gemeenten ervoor strengere regels in te voeren. Dat doen ze via stedenbouwkundige verordeningen – zogenaamde ‘kapverordeningen’ – of gemeentelijke reglementen, die bijvoorbeeld ook een kaptoelating opleggen voor smallere bomen of bomen rond een woning. Maar omdat die lokale regels ook leiden tot verwarring bij de burger, heeft Vlaanderen deze aanpassingsmogelijkheden de voorbije jaren al sterk ingeperkt. Vandaag wil men ze helemaal afschaffen, én bovendien bestaande verordeningen na een overgangsperiode opheffen. Dat is begrijpelijk vanuit de bezorgdheid over een wildgroei aan regelgeving, maar gaat voorbij aan de urgentie en het belang van bomenbescherming in de klimaat- en biodiversiteitcrisis die we vandaag beleven, en negeert de uitdrukkelijke wens van verschillende gemeenten om hier streng op toe te zien.
Twee sporen voor een betere bescherming
Ook de Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) kantte zich daarom sterk tegen de wijziging, en het voorstel leidde vorige week nog tot kritische vragen en discussie in de commissie leefmilieu van het Vlaams parlement. Een resolutie van Groen voor een globale verstrenging van de regelgeving werd verworpen, net als de vraag tot een hoorzitting rond het thema. Bevoegd minister Zuhal Demir beloofde wel verder overleg en een bevraging bij steden en gemeenten af te wachten vooraleer het voorstel definitief door te voeren.
© Bart CarlierEen sterk lokaal bomenbeleid is een belangrijke ambitie voor verschillende gemeenten. BOS+ hoopt dan ook dat er een oplossing gevonden wordt die rekening houdt met hun wensen. Bovendien kan het niet zijn dat Vlaanderen gemeenten hun kapverordeningen afneemt, terwijl de Vlaamse regels met een waaier aan vrijstellingen zoveel bomen vogelvrij blijven verklaren. Er zijn dan ook twee sporen voor een betere bescherming van hoogstammige bomen, die we liefst parallel uitgerold zien. Beperk (bv. door ze te koppelen aan een bomenbeheerplan) of schrap een aantal vrijstellingen op Vlaams niveau (i.h.b. de vrijstelling voor bomen rond een vergunde woning). En zorg dat een lokaal strengere bescherming (bv. voor smallere bomen) weer juridisch mogelijk wordt.
