Updates
Het project
Locatie
Doelstellingen
Onze aanpak
Contact

Elsbes en peervormige lijsterbes als ideale kandidaten voor geassisteerde migratie

  • Locatie Vlaanderen, België

Er leven grote zorgen over de toekomst van de nu aanwezige boomsoorten in en ook buiten onze Europese bossen vooral door toenemende droogte, hittegolven en andere weersextremen. Een aantal van de meest voorkomende Europese hoofdboomsoorten, vb. grove den, beuk, zomereik, kregen het heel hard te verduren de voorbije jaren. Dat de klimaatverandering de boomsoortensamenstelling zal veranderen is zeker. Gelukkig zijn er ook inheemse boomsoorten die heel wat kunnen hebben: haagbeuk, grauwe abeel, veldesdoorn. Maar de vrees bestaat wel dat dat niet genoeg zal zijn om de veerkracht van onze bossen de komende decennia op hetzelfde peil te houden.

geassisteerde migratie

Recent onderzoek door de KULeuven voorspelt welke soorten in de toekomst in West-Europa nog zullen kunnen gedijen en de studie bevestigt dat heel wat strikt inheemse soorten het lastig zullen krijgen. Sommige boomsoorten van Zuid- en Centraal-Europa hebben betere kaarten. Enkele van die “klimaatwinnaars” zijn al aanwezig in onze regio, vb. Corsicaanse den. Andere niet of amper, zoals de elsbes en de peervormige lijsterbes.

Klimaatverandering gaat snel en natuurlijke migratie van boomsoorten gaat traag en ons versnipperde landschap bevat heel wat antropogene barrières. Dus boomsoorten die “van niet ver moeten komen” en die goede kaarten hebben ten aanzien van klimaatverandering, een handje helpen, krijgt meer en meer bijval. Dit concept wordt aangeduid met “geassisteerde migratie”.

Goede kandidaten voor geassisteerde migratie

Niet- invasieve uitheemse soorten die van niet ver komen, genieten de voorkeur omdat de geassocieerde biodiversiteit vaak al deels aanwezig is en ook van niet ver moet komen. Twee dergelijke boomsoorten zijn de elsbes (Sorbus torminalis) en de peervormige lijsterbes (Sorbus domestica). Deze zijn familie van de algemeen voorkomende gewone lijsterbes (Sorbus aucuparia), die als een klimaatverliezer wordt beschouwd. Beide zijn in grote delen van Europa inheems en verdragen goed hittegolven en droogte. In België en Noord-Franrkijk zijn beide soorten echter op heden afwezig of zeldzaam. Ze kunnen bovendien de ecologische functie van de algemeen voorkomende gewone lijsterbes die het lastig krijgt, voor een deel opvangen en hebben waardevol hout.

Het probleem is dat bos- en andere terreinbeheerders in het programmagebied de beide soorten niet goed kennen en dat het, zeker in Vlaanderen, moeilijk is om aan kwaliteitsvol plantgoed te geraken. Verschillende onderzoeksinstellingen en tools geven aan dat beide soorten goede kandidaten zijn voor geassisteerde migratie door hun droogtetolerantie en tolerantie t.a.v. hittegolven.

Doel van het project

Kennis bundelen

In het project willen we de beschikbare kennis over de elsbes en de peervormige lijsterbes bundelen. Dit zullen we doen door literatuuronderzoek maar ook door veldwerk en individuen in het veld te gaan bezoeken en beoordelen op hun vitaliteit. De resultaten van dit literatuuronderzoek en veldwerk zullen we samenbrengen in een publicatie die praktische handvatten biedt aan bosbeheerders maar ook andere beheerders gezien de brede toepasbaarheid van de beide soorten.

Deze publicatie zullen we gratis digitaal beschikbaar maken en via onze eigen communicatiekanalen verspreiden. Omdat we weten dat digitale informatiedragers alleen, niet zullen zorgen voor meer bekendheid over deze twee soorten, zullen we ook een tweedaagse excursie in het veld organiseren naar verschillende sites.

 

 

Aanplanting

Ten slotte willen we ook aanplantingen van deze twee soorten realiseren. Van de peervormige lijsterbes zijn er in België slechts een 4tal volwassen exemplaren bekend. Deze drie acties (kennisbundeling, een excursie en aanplanten) zullen leiden tot meer bekendheid van de twee soorten en hun toepassingsmogelijkheden bij beheerders.

Door in overleg te gaan met de Vlaamse boomkwekerijen en de redenen voor de moeilijke beschikbaarheid van plantgoed te inventariseren en dan vervolgens oplossingen hiervoor te formuleren waarbij we in Frankrijk inspiratie kunnen halen, zullen we dit knelpunt trachten weg te werken.

Grensoverschrijdende samenwerking

Voor dit project betekent een grensoverschrijdende samenwerking tussen BOS+ (Vlaanderen) en CNPF (Frankrijk) een grote toegevoegde waarde. Aan beide kanten van de grens is de uitdaging rond de veerkracht van bomen in en buiten bossen zeer reëel. Beide boomsoorten die als klimaatwinnaars beschouwd worden, zijn in heel West-Europa zeldzaam of afwezig maar het voordeel in Frankrijk is dat ze in sommige regio’s wel al beter vertegenwoordigd zijn en kennis op nationaal vlak dus al meer aanwezig is en dat plantgoed beter beschikbaar is.

 

 

aan de slag met twee bijzondere en veelbelovende soorten

Door academische instellingen is er al redelijk wat output rond het thema geassisteerde migratie gerealiseerd maar de doorvertaling in de praktijk is op heden nog zeer beperkt. Wij gaan in dit project in de praktijk aan de slag met twee bijzondere en veelbelovende soorten.

  • © logo catarex rvb nb

Dit project wordt mogelijk gemaakt dankzij ondersteuning van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en kadert binnen het Interreg VI-programma in de regio France – Wallonie – Vlaanderen. Meer info over dit programma op deze link: https://www.interreg-fwvl.eu/nl

België

Vlaanderen

  • Verhaal
  • Project

Onze aanpak

De beschikbare kennis over de elsbes en de peervormige lijsterbes bundelen.
De resultaten van dit literatuuronderzoek en veldwerk zullen we samenbrengen in een publicatie die praktische handvatten biedt aan bosbeheerders maar ook andere beheerders.
Ten slotte willen we ook aanplantingen van deze twee soorten realiseren.

Vragen?

Heb je vragen of wil je hier graag meer over weten? Aarzel dan niet en contacteer Sander

Themalead bosuitbreiding en beheer

Sander Van Daele

sander.vandaele@bosplus.be