Updates

kenniscentrum

Bosbeheer

Er bestaan ellenlange en complexe definities voor. Je kunt er honderden pagina’s over lezen of er een filosofisch boompje over opzetten. Maar in de praktijk betekent duurzaam bosbeheer vooral dat je als beheerder via weloverwogen en geplande ingrepen op termijn het gewenste bosbeeld ontwikkelt. Hierbij wordt zowel de ecologische, economische als sociale functie van het bos in overweging genomen. Met dito resultaat: een economisch, ecologisch en sociaal interessante opbrengst.

Pro Silva

Pro Silva is een Europese beweging die sinds 1989 duurzaam bosbeheer wil aanmoedigen onder beheerders. Enkele werknemers van BOS+ geven vorm aan de werkgroep Pro Silva Vlaanderen.

Niet alleen de oppervlakte bos, maar ook de inhoud, de kwaliteit van onze bossen is belangrijk. Omdat onze bossen vele functies moeten vervullen, is een oordeelkundige beheer nodig. De ecologische, economische, milieubeschermende en recreatieve waarden moeten minstens behouden worden en mogelijk verhoogd. Om de gedachten te vestigen werden de Pro Silva-principes uitgeschreven. BOS+ houdt zich in haar bosbeheer grotendeels aan deze principes, al zijn we niet dogmatisch. Zo experimenteren wij bijvoorbeeld af en toe met boomsoorten i.f.v. onderzoek of de klimaatcrisis. 

Binnen BOS+ houdt werkgroep Pro Silva zich specifiek bezig met duurzaam en natuurgetrouw bosbeheer. In de Bosrevue  worden zeer veel aspecten van het thema duurzaam en natuurgetrouw bosbeheer behandeld. Ook organiseren we interessante excursies voor de geïnteresseerde bosbeheerder. 

Ga naar de Bosrevue

De 9 Pro Silva principes voor een natuurgetrouw bosbeheer

Hieronder lijsten we de 9 Vlaamse basisprincipes kort toe. Druk je ze liever af, kan je ook een PDF downloaden om af te drukken.
   PDF Pro Silva-Natuurgetrouw bosbeheer

  • Bomen moeten oud kunnen worden

    Bomen moeten oud kunnen worden. Dit betekent dus langere bedrijfstijden of het niet toepassen van dit begrip. Veel oude bomen moeten in ieder geval in het bos behouden worden.

  • Inheemse soorten

    De basis van het bosecosysteem wordt gevormd door inheemse boomsoorten. Uitheemse soorten mogen maar in die mate voorkomen dat ze dit inheemse boslandschap niet fundamenteel in gevaar brengen. Ze mogen dus niet kwalitatief in de meerderheid zijn in een boscomplex met natuurgetrouwe bosbouw.

  • Een gevarieerde structuur

    Het bos moet een gevarieerde structuur hebben. Dit betekent ongelijkvormigheid, ongelijkjarigheid en stams- of groepsgewijze menging. In grotere boscomplexen kunnen al dan niet permanent open plekken voorkomen en kunnen zoom- en mantelvegetaties zich in de bosranden ontwikkelen. Ook struiken en kruiden maken integraal deel uit van het bosecosysteem en verdienen het nodige respect.

  • Natuurlijke verjonging is de regel

    Zelfregulerende processen vormen de basis van deze bosbouw. Natuurlijke verjonging moet dus regel zijn. Men moet streven naar een selectie van inheems materiaal dat zeer goed aan de plaatselijke situatie is aangepast. Ook de natuurlijke waterhuishouding mag niet verstoord worden.

  • Zo weinig mogelijk schade

    Bij de houtwinning moet zo weinig mogelijk schade aangericht worden. Dit kan door het aanduiden van ruimingswegen waar machines niet mogen van afwijken. Of zones kunnen aangeduid worden waarbinnen dergelijk verkeer niet toegelaten wordt. Ook aan de aard van de machines zelf kunnen beperkingen gesteld worden of er kan zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van aangepaste technieken (paarden, lier,…). De boomstammen moeten voor het uitslepen op een bepaalde lengte ingekort worden. De exploitatieperiode moet dermate gekozen worden dat een minimale verstoring van flora en fauna plaatsvindt.

  • Behoud van kleine waardevolle natuurelementen

    Kleine elementen met een hoge natuurbehoudswaarde moeten behouden worden en zo nodig een aangepast natuurvriendelijk beheer krijgen; bronnen, poelen, venen, vennen, open plekken, rotsformaties, duinen, nesten van zeldzame diersoorten (marter, havik, vleermuizen, enz.) en standplaatsen van zeldzame planten (Zevenster, wolfsklauw, Koningsvaren, enz.).

  • Geen kaalslag

    Kaalslagsystemen veroorzaken een grondige verstoring van het bosmicroklimaat en moeten dan ook vermeden worden. Groepsgewijze of individuele kapping genieten de voorkeur.

  • Laat dood hout liggen

    Een natuurgetrouw beheerd bos bevat dood hout. Overschot van takhout mag zeker niet verbrand worden. Strooiselroof en sprokkelen komen de gezondheid van het bosecosysteem evenmin ten goede. Ook dikke bomen, rechtstaand of liggend, die occasioneel afgestorven zijn horen in het bos te blijven als leefplaats voor planten en dieren en voor het behoud van een natuurlijke nutriëntencyclus. Alleen bindende fytosanitaire voorschriften (naaldhout, Olmenziekte) of specifiek biotoopbeheer vormen hierop een uitzondering. Het bos moet beheerd worden, niet opgekuist.

  • Geen chemische bestrijding of pesticiden

    Mechanische of biologische bestrijding van ongewenste vegetatie (Amerikaanse vogelkers, Amerikaanse eik, enz…) verdient de voorkeur boven chemische bestrijding. Pesticiden worden in principe vermeden.

Honger naar meer?

Onder deze link plaatsen we de meer uitgebreide versie van de principes, de internationale principes en meer info over de Vlaamse Pro Silva beweging en discussies.

Contact

Heb je specifieke vragen of suggesties over Pro Silva? laat het ons dan weten.

Projectmedewerker

Isaac Lievevrouw

isaac.lievevrouw@bosplus.be
Projectmedewerker

Bert Peeters

bert.peeters@bosplus.be

Duurzaam en natuurgetrouw bosbeheer

Er bestaan ellenlange en complexe definities voor. Je kunt er honderden pagina’s over lezen of er een filosofisch boompje over opzetten. Maar in de praktijk betekent duurzaam bosbeheer vooral dat je als beheerder via weloverwogen en geplande ingrepen op termijn het gewenste bosbeeld ontwikkelt. Hierbij wordt zowel de ecologische, economische als sociale functie van het bos in overweging genomen. Met dito resultaat: een economisch, ecologisch en sociaal interessante opbrengst.

Productiedoelstellingen

Hier vind je meer informatie over bosbeheer in functie van de houtopbrengst. Daarbij willen we benadrukken dat deze beheeringrepen niet enkel van tel zijn voor de productie van hout maar ook invloed hebben op alle andere doelstellingen die een bosbeheerder wil bereiken, zo zal de beheervorm ook invloed hebben op o.a. recreatieve en -natuurwaarden. Hier kan je dus meer informatie vinden over de “bosbouw”, de ietwat verouderde term voor bosbeheer in functie van houtproductie. Voor uitgebreide informatie over bosbeheer verwijzen we graag naar het boek “Bosecologie en Bosbeheer”.

Meer weten
© Vilda (Jeroen Mentens)

Natuurdoelstellingen

Bossen herbergen een zeer grote biodiversiteit of natuurwaarde. Deze biodiversiteit is noodzakelijk om alle functies of ecosysteemdiensten die ze aan mensen bieden te kunnen blijven volhouden. Daarom is het bij bosbeheer zeer belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan natuurdoelstellingen en beheer in functie van deze doelstellingen. In het kader van het Natura 2000-netwerk moeten alle EU-lidstaten instandhoudingsdoelstellingen opstellen en halen voor belangrijke soorten en habitats.

Meer weten
© Vilda (Lars Soerink)

Recreatieve en sociale doelstellingen

Bossen zijn aangename plaatsen om te zijn. Meer nog! Verschillende onderzoeken bewezen al het weldadig karakter van groene ruimte en bomen in het bijzonder voor de gezondheid van mensen. Zowel fysiek als mentaal. Mensen weten ook dat het goed vertoeven is in bossen want bosrecreatie is een populaire vrijetijdsbesteding in Vlaanderen en Nederland. Meer dan de helft van de Vlamingen en Nederlanders maakt jaarlijks minstens één uitje in bossen.

En het blijft niet alleen bij wandelen. Mensen gaan naar het bos om te spelen, te fietsen en mountainbiken, te struinen, te geocachen, paard te rijden, te paalkamperen… de verschillende vormen van recreatie zijn niet meer bij te houden. Ook integrale toegankelijkheid (= toegankelijkheid voor mensen met een beperking) is van steeds groter belang. 

Meer weten

bosbeheerplan

In een bosbeheerplan beschrijft een beheerder wat hij met zijn bos wil doen en welke werkzaamheden hij wil uitvoeren om deze doelstellingen te bereiken.

Het is een omvangrijk werkstuk dat onder andere gedetailleerde metingen over de vegetatie en de afmetingen van de bomen bevat.

In dit bosrevue-artikel beantwoordt een bosbeheerder tien belangrijke vragen omtrent beheerplannen.

Vragen of suggesties? Contacteer ons

Wil je meer informatie over duurzaam en natuurgetrouw bosbeheer? Of heb je een vraag over het opstellen van een bosbeheerplan?

Projectmedewerker

Sanne Van Den Berge

sanne.vandenberge@bosplus.be
Projectmedewerker

Sander Van Daele

sander.vandaele@bosplus.be
Projectmedewerker

Isaac Lievevrouw

isaac.lievevrouw@bosplus.be
Projectmedewerker

Bert Peeters

bert.peeters@bosplus.be

Berichten over bosbeheer