Updates
© Bart Carlier

Ik wil spelen in de natuur

Waar mag ik spelen?

Omdat ook dieren rust nodig hebben, en sommige planten erg gevoelig zijn voor betreding, zijn niet alle zones in het bos toegankelijk. Daarom mag je normaal gezien enkel van de paden afwijken in speelzones.

Deze pagina begeleid je door het bos van toegankelijkheidsregels zonder verloren te lopen en laat je speelplekken ontdekken buiten het ‘echte’ bos.

Waar mag je spelen in het bos?

Omdat ook dieren rust nodig hebben, en sommige planten erg gevoelig zijn voor betreding, zijn niet alle zones in het bos toegankelijk. Bovendien zijn er ook plekken die niet veilig zijn om te spelen. Denk maar aan plekken waar de bomen veel dode takken in hun kruinen hebben.

Daarom mag je normaal gezien enkel van de paden afwijken in speelzones. In zo’n speelzone mag je overal spelen, klimmen en ravotten! Maar op deze algemene regel zijn er ook uitzonderingen.

Bovendien hoef je niet altijd naar een officieel bos om in het groen te ravotten. Op deze pagina maken we je iets beter wegwijs in de Vlaamse bossen.

Spelen buiten het bos

Voor we overgaan tot de toegankelijkheidsregels van het bos nog dit: om te spelen hoef je niet altijd naar een ‘echt’ bos. Wie weet is er wel een groen plekje dichtbij? Ook daar kan je spelen. De komende jaren proberen we al deze plekjes op één kaart te krijgen: jeugdmaps.

De kaart hieronder brengt het jeugdwerk en de jeugdruimte in Vlaanderen en Brussel in kaart, namelijk:

  • Jeugdwerkorganisaties, zoals vb. speelpleinwerkingen of jeugdbewegingen
  • Jeugdwerkinfrastructuur, bijvoorbeeld jeugdlokalen of jeugdhuizen
  • Publieke jeugdruimte, zoals speelterreinen, hangplekken of speelnatuur

Jeugdmaps

Een handige online kaart voor iedereen waarop je heel wat informatie vindt over jeugdplekken in Vlaanderen en Brussel .

Er zijn heel wat organisaties, gemeenten, … die hun eigen kaarten maken met daarop bijvoorbeeld alle jeugdruimte. BOS+ vindt dat deze informatie veel toegankelijker zou moeten zijn, en makkelijk raadpleegbaar voor iedereen, ongeacht of je op zoek bent naar iets in je eigen buurt of naar groene plekjes elders. Hiervoor is een centrale databank onmisbaar. We geloven dat jeugdmaps de beste papieren heeft om die rol te vervullen. We stimuleren daarom iedereen in Vlaanderen en Brussel om de webtool van jeugdmaps te gebruiken. Hier kunnen gemeenten en jeugdwerk zelf  inloggen om hun jeugdruimte in kaart te brengen en te beheren.

 

Ik deel mijn jeugdruimte met jeugdmaps en BOS+

Terug het bos in: EEN SPEELZONE, WA IS DA?

Niet alle zones in het bos toegankelijk. Je mag normaal gezien enkel van de paden afwijken in speelzones. Volgens de wet is een speelzone een (deel van een) bos of natuurreservaat, dat permanent of gedurende een bepaalde periode toegankelijk is, ook buiten de boswegen, voor min 18-jarigen en hun begeleiders en het jeugdwerk.

 

 

Dit wil zeggen dat je van de boswegen af mag om te spelen. Je mag er ook vrij kampen bouwen met takken en bladeren uit het bos zelf. OPGELET: je mag geen levende takken en bomen afbreken of afzagen. In de praktijk spreekt men vaak van ‘speelbossen’ in plaats van ‘speelzones in bossen’, maar enkel de term ‘speelzone’ is wettelijk gedefinieerd. Wil je zelf een speelzone inrichten? Kijk dan in de brochure.

Hieronder geven we de 3 soorten speelzones weer:

Speelzone 1: permanente speelzone

  • Enkel min 18-jarigen en hun begeleiders mogen de paden verlaten. Speelzones zijn er dus speciaal voor jongeren en kinderen. Het is geen ‘picknickzone voor volwassenen’.
  • Hier mag je kampen, een touwenparcours, … bouwen
  • Na het spelen ruim je jouw constructies terug op.
  • Toegankelijk van 8 uur tot 22 uur

Speelzone 2: zomerspeelzone

Zomerspeelzones zijn extra speelzones die enkel tijdens de zomer opengesteld worden om de drukte van de vakantiemaanden, wanneer veel jeugdbewegingen op kamp gaan, op te vangen. Een zomerspeelzone is een gebied dat niet het hele jaar opengesteld kan worden (bijvoorbeeld vanwege zeldzame, broedende vogels of kwetsbare voorjaarsflora), maar waarin tijdens de zomermaanden wel kan gespeeld worden.

Idem als permanente speelzone maar:

  • Enkel toegankelijk tijdens zomermaanden van 1 juli tot 31 augustus
  • Zomerspeelzones liggen bij voorkeur in de omgeving van kamphuizen en kampplaatsen.

Speelzone 3: vrije toegankelijke zone

Spelen mag ook in de vrij toegankelijke zones. Dat zijn zones waar jong en oud de paden mogen verlaten om te struinen, te picknicken, te genieten en te spelen. Voor alle duidelijkheid: dit zijn géén exclusieve speelzones. Gelieve er dus rekening te houden met alle andere recreanten. Het bouwen van kampen en touwenparcours is er in tegenstelling tot de (zomer)speelzones niet toegelaten.

De bivakzone

Speciaal voor trekkers en buitenfans zijn er op enkele prachtige plekjes in het midden van de natuur ook speciale bivakzones. Daar mag je overnachten.

Een bivakzone is géén gratis camping. Het comfort is heel basic. Je komt er om te genieten van de natuur, en niet om te feesten of vakantie te vieren. Op een bivakzone draag je zelf verantwoordelijkheid. Je respecteert de stilte en ruimt alles weer op bij vertrek. Zo kan de volgende bivakkeerder ook van de mooie natuur genieten.

LET OP: Het is belangrijk de regels te respecteren: bij overlast worden de bivakzones permanent en voor iedereen gesloten!

Kamperen in een bivakzone

  • Op bivakzones mogen ten hoogste drie tenten voor samen ten hoogste tien personen geplaatst worden. Reserveer op voorhand je plek via het reservatiesysteem.
  • Je mag je tent komen opzetten tussen 18 uur en 10 uur en dus maar één nacht verblijven.
  • Bivakzones zijn bedoeld voor trekkers die te voet of met de fiets komen. Je geraakt er niet met de auto.
  • Respect voor de natuur is een must: je laat geen afval achter, je beschadigt de faciliteiten niet, je verstoort de rust niet met luide stereo’s. Het geluid van spelende kinderen is uiteraard wel toegelaten 🙂
  • Als er een vuurkorf aanwezig is, mag je daarin een gezellig vuurtje stoken tenzij er een verhoogd risico is op brandgevaar. Informatie daarover vind je ter plaatse, op www.natuurenbos.be/waarschuwingen en in de media.
  • Heeft de bivakzone geen toilet? Doe je behoefte dan in een kuiltje dat je nadien weer toedekt.

Toegankelijkheid en regels van het bos

De (omgekeerde) toegankelijkheid van het bos

Normaal gezien mag je enkel van de paden afwijken in speelzones. In zo’n speelzone mag je overal spelen, klimmen en ravotten! Maar op deze algemene regel zijn er ook uitzonderingen. Hieronder maken we je nog iets beter wegwijs in de Vlaamse bossen.

In de praktijk is het moeilijk te weten wie eigenaar is van een stuk bos of natuur, en of er een toegankelijkheisregeling bestaat. De makkelijkste manier om hiermee om te gaan is:

Op deze website van Natuur en Bos vind je een overzicht van al hun gebieden, en wat je er wel/niet kan doen.

Hou je ogen goed open voor infoborden: Bij veel gebieden staat er aan de ingang een bordje met informatie en/of een kaart met toegankelijke zones. En ook speelzone ’s worden altijd met een bordje aangeduid.

  • De toegankelijkheisregeling

    Twee ‘soorten’ toegankelijkheid:

    Principiële toegankelijkheid:

        • Voetgangers mogen op alle boswegen en padjes
        • Verkeer mag enkel op openbare wegen
        • Alleen als het anders is aangeduid (bijvoorbeeld met een bordje ‘speelzone’) mag je afwijken van bovenstaande regels

    Omgekeerde toegankelijkheid

        • Voetgangers mogen de paden verlaten
        • Verkeer mag enkel op de openbare wegen
        • Alleen als het anders is aangeduid (bijvoorbeeld met een bord ‘Verboden toegang’) wordt er afgeweken van bovenstaande regels

    Onder voetgangers verstaan we: wandelaars, joggers, langlaufers, fietsers jonger dan 9 jaar en rolstoelgebruikers.

    Vier categorieën bos- en natuurgebieden

    Om te weten welk van beide toegankelijkheden van toepassing is, moet je weten wie de eigenaar is van het stukje natuur én of er een toegankelijkheidsregeling werd opgesteld. Op basis van deze twee vragen kan je bos- en natuurgebieden je opdelen in vier categorieën:

    Opdeling op basis van eigenaar

    • Sommige bos- en natuurgebieden zijn eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)
    • Andere bos- en natuurgebieden zijn eigendom van privé-personen, natuurverenigingen, gemeenten, provincies, …

    Opgelet: ook in de bossen die geen eigendom zijn van ANB, is de ANB regelgeving omtrent bos- en natuur van kracht. Een boseigenaar kan dus niet op eigen houtje beslissen wat hij/zij met het bos doet.

    Opdeling op basis van toegankelijkheidsreglement

    • Sommige bos- en natuurgebieden hebben een toegankelijkheidsreglement. Een overzicht per provincie van al deze gebieden vind je hier.
    • Andere bos- en natuurgebieden hebben geen toegankelijkheidsreglement

    De toegankelijkheid is afhankelijk van de categorie waarin het bos- of natuurgebied valt.

    1. Bos- en natuurgebieden die eigendom zijn van ANB en geen toegankelijkheidsregeling hebben: Omgekeerde toegankelijkheid

    2. Bos- en natuurgebieden die eigendom zijn van ANB en wel een toegankelijkheidsregeling hebben: toegankelijkheid geregeld via toegankelijkheidsregeling

    3. Bos- en natuurgebieden die geen eigendom zijn van ANB en geen toegankelijkheidsregeling hebben: Principiële toegankelijkheid. Merk op dat ook privé bossen dus toegankelijk zijn op de paden. Tenzij er een officieel verbodsbord ophangt (zelfgemaakte ‘privé-bordjes’ zijn dus niet rechtsgeldig). De enige geldige borden zijn onderstaande vier:                                                                                   

    4. Bos- en natuurgebieden die geen eigendom zijn van ANB en wel een toegankelijkheidsregeling hebben: toegankelijkheid geregeld via toegankelijkheidsregeling

    In de praktijk is het moeilijk te weten wie eigenaar is van een stuk bos of natuur, en of er een toegankelijkheisregeling bestaat. De makkelijkste manier om hiermee om te gaan is:

    • Op deze website van Natuur en Bos vind je een overzicht van al hun gebieden, en wat je er wel/niet kan doen.
    • Hou je ogen goed open voor infoborden: Bij veel gebieden staat er aan de ingang een bordje met informatie en/of een kaart met toegankelijke zones. En ook speelzone ’s worden altijd met een bordje aangeduid.
  • De belangrijkste regels opgesomd

    Vermijd de kans op een tekenbeet. Draag dichte schoenen en lange kleren. Zeker als jullie tijdens het spelen door struiken of lang gras liepen, controleer je elkaar best na elk bosavontuur even op teken.

    • Laat geen afval achter in het bos. Gooi vuilnis in de vuilbak of nog beter: neem het terug mee naar huis.
    • Maak geen vuur in het bos.
    • Honden horen altijd en overal aan de leiband, behalve in een speciale hondenlosloopzone
    • Pluk je planten of raap je noten in het bos? Doe het dan met mate. Het gaat tenslotte om het voedsel van heel wat dieren die in het bos leven. Bessen kan je best altijd spoelen of plukken boven 1 meter om geen gevaar te lopen op vossenlintworm.
    • Hou het rustig, speel geen luide muziek of hou geen roepconcert. Je verstoort de dieren of de omwonenden. Bovendien is het ook leuk om stil te zijn in het bos, je hoort er zo veel verschillende geluiden.
    • Vang geen dieren in het bos, tenzij je op zoek gaat naar kriebeldieren. Laat ze nadien terug achter in hun vertrouwde omgeving.
    • Het is verboden om dieren, hun jongen, hun schuilplaats, eieren of nest te verstoren.

Contact

Zie je door het bos de bomen niet meer, heb je een belangrijke aanvulling of zit je met een vraag? Laat het onze speelexperten dan snel weten.

Projectmedewerker

Sien Cromphout

sien.cromphout@bosplus.be
Projectmedewerker

Kato Vanden Bussche

kato.vandenbussche@bosplus.be