Het Europees parlement heeft geluisterd naar honderdduizenden burgers, NGO’s en academici en stemde gisteren in met een behoorlijk sterke positie over een nieuwe anti-ontbossingswet. We zijn er nog niet, maar er liggen nu betere kaarten op tafel voor een wettelijk kader dat ontbossing effectief van ons bord houdt.
Het gaat allesbehalve goed met bossen wereldwijd. Jaarlijks verdwijnt ongeveer de oppervlakte van België aan onvervangbaar tropisch woud, met enorme gevolgen voor klimaat, biodiversiteit, lokale en inheemse gemeenschappen. Ook 2022 belooft een donker jaar te worden, met opnieuw heel hoge ontbossingscijfers in het Braziliaanse Amazonewoud en de eerste signalen van een recordseizoen voor bosbranden.
Veel van die ontbossing wordt veroorzaakt door wat hier in Europa wordt geconsumeerd. De EU is verantwoordelijk voor ongeveer 16% van de wereldwijde ‘geïmporteerde ontbossing’: de invoer van producten waar ontbossing aan kleeft. Maar al te vaak moet bos verdwijnen om plaats te maken voor de productie van soja, palmolie, vlees, cacao, koffie, leer, hout, mais of rubber.
Die verantwoordelijkheid wordt erkend: er zit een EU-wet in de pijpleiding die de invoer van zulke producten moet tegenhouden. Volgens die wet zouden bedrijven die producten op de Europese markt brengen moeten garanderen dat die geen ontbossing hebben veroorzaakt. Zo’n wet kan een belangrijke bijdrage leveren aan het stoppen van wereldwijde ontbossing – op voorwaarde dat ze ijzersterk wordt.
Vorig jaar bracht de Europese Commissie een beloftevol wetsvoorstel uit, maar de positie die de lidstaten (op enkele voortrekkers, waaronder België, na) daarop innamen, dreigde dat voorstel serieus af te zwakken. Vandaag was het dan de beurt aan het Europees Parlement, waar het ambitieniveau opnieuw sterk werd opgekrikt. Parlementsleden stemden vóór een aantal belangrijke eisen van NGO’s, burgers en academici over heel Europa: meer producten, betere bescherming voor inheemse gemeenschappen, traceerbaarheid en naast regels voor bedrijven, ook voor financiële instellingen.
Ontbossing door onze consumptie gebeurt grotendeels onbewust en vooral ongewild: volgens een recente peiling zien EU-burgers ontbossing als één van de grootste mondiale uitdagingen, en zijn ze voorstander van een sterk wettelijk kader.
Dat bleek ook al in 2020, toen er massaal werd ingetekend op een publieke consultatie over het wetsvoorstel: met meer dan 1,2 miljoen reacties kreeg ze de 2e hoogste respons op een publieke consultatie ooit. De voorbije weken liep opnieuw een succesvolle e-mailcampagne, waarin nog eens meer dan 200.000 burgers hun Europarlementsleden aanschreven met hun bezorgdheden en de vraag om te stemmen voor een ambitieuze positie rond de wet. Het thema leeft ook sterk in ons land: meer dan 80.000 Belgen tekenden in op de consultatie in 2020, waaronder ook vele volgers van BOS+, waarvoor grote dank!.
De komende maanden beloven nog spannend te worden. Om tot een finale versie van de wet te komen, moet er onderhandeld worden tussen de verschillende EU-instellingen. Het hogere ambitieniveau van het Parlement biedt alvast wel meer kansen op een gunstige uitkomst. Dat is zeker ook mee te danken aan de stem van de vele BOS+ volgers die hun stem lieten horen tot in Brussel en Straatsburg. Waarvoor enorm veel dank!