Nieuws
Met het schrappen van de financiering voor het Vlaams Fonds Tropisch Bos (VFTB) zet Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns een streep door meer dan 22 jaar succesvolle bosbescherming in Latijns-Amerika. Het fonds beschermde, herstelde en beheerde tropische bossen samen met lokale en inheemse gemeenschappen, met voordelen voor zowel klimaat als mensen. BOS+ voert de secretariaatsfunctie uit van het VFTB en is zwaar teleurgesteld. Zolang tropische bossen door Vlaamse consumptie en productie blijven verdwijnen, draagt Vlaanderen verantwoordelijkheid én hebben we er zelf belang bij om dit probleem aan te pakken. Het VFTB is daar een ideaal mechanisme voor.
Verlies van heel waardevolle projecten
In het kader van de besparingen aangekondigd in de septemberverklaring schrapt minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns de financiering voor het Vlaams Fonds Tropisch Bos. Het VFTB zorgt al 22 jaar voor de bescherming, herstel en duurzaam beheer van bossen in ecologisch heel waardevolle gebieden in Latijns-Amerika. Samen met lokale en inheemse gemeenschappen die er ook economische ontwikkeling aan koppelen.
Het fonds pioniert zo in een holistische aanpak van heel actuele problemen. Alleen al tussen 2017 en 2023 werden bijna 1,5 miljoen hectare bos – meer dan de oppervlakte van Vlaanderen – beschermd, waardoor 1500 hectare ontbossing werd vermeden. Door de focus op het Amazonewoud helpt het fonds ook mee het klimaat-kantelpunt van het grootste bos ter wereld te vermijden. De plotse en onverwachte stopzetting is dan ook een serieus verlies voor tropisch bos.
Vanuit de secretariaatsfunctie volgen we deze projecten sinds het prille begin van dichtbij op. Het is indrukwekkend om te zien hoe professionele en gedreven lokale organisaties zulke kwaliteitsvolle én levensbelangrijke initiatieven waarmaken.
– Debbie Eraly, Latijns-Amerika coördinator van BOS+
De kwaliteit en impact van de projecten werd ook bevestigd in een positieve evaluatie uitgevoerd in maart 2024. Die evaluatie kwam tot de conclusie dat het VFTB een maatschappelijk relevant succesverhaal met groei- en toekomstpotentieel was. In juli 2025 werd nog groen licht gegeven voor vier jaar verderzetting. Dat de financiering nu, amper enkele maanden later, wordt stopgezet, maakt de beslissing des te wranger.
Vlaamse verantwoordelijkheid in ontbossing
De onderbouwing voor de schrapping is vergelijkbaar met de eerder aangekondigde besparing op ontwikkelingssamenwerking: de blik meer inwaarts richten op Vlaanderen. Dat is kortzichtig.
De impact van Vlaanderen op biodiversiteit en landgebruik situeert zich voor het overgrote deel in het buitenland: 98% van het landgebruik voor onze consumptie en 96 % van het landgebruik voor onze export situeert zich buiten onze grenzen. Door de Vlaamse economie gaat naar schatting elke 5 à 6 jaar een oppervlakte tropisch en subtropisch bos verloren zo groot als de totale bosoppervlakte in Vlaanderen zelf.
het is schandalig dat een fonds dat al meer dan 22 jaar bestaat, dat zoveel diensten heeft bewezen en een enorm positieve maatschappelijke impact heeft, zonder enige pardon wordt weggeveegd. Ik hoop dat er alsnog kan worden teruggekomen op deze beslissing. Het is cruciaal dat er kan worden verder gewerkt aan oplossingen voor de heel relevante problematieken van bosbescherming en ontbossing in de tropen.
– Vera Dua, lid van het bestuur van BOS+, stond als toenmalig minister van Leefmilieu en Landbouw mee aan de wieg van het VFTB en reageert verbijsterd
Behalve het opnemen van verantwoordelijkheid, is het beschermen van tropisch bos ook essentieel om klimaatverandering te helpen indijken. Door aanhoudende ontbossing kunnen bossen hun rol als klimaatbuffer steeds minder waarmaken. Daar zullen we ook hier de gevolgen steeds sterker van voelen. Zeker nu we zien dat ook Europese wetgeving om wereldwijde ontbossing onder druk staat, is het des te belangrijker om alle vormen van ondersteuning van tropisch bos zoveel mogelijk te behouden.
Een EN/EN verhaal
Door hierop te besparen wil de minister sterker investeren in natuurherstel in Vlaanderen. We zijn het volmondig eens dat die investeringen meer dan nodig zijn, ook om ons beter te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Maar dat mag niet ten koste gaan van het herstellen en beschermen van tropisch bos of andere manieren om de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer te verminderen. Dan dweilen we met de kraan open.
