Nieuws
Lien Merre, BOS+ verantwoordelijke in Bolivia, en Pieter Van De Sype (BOS+ Peru) brengen verslag uit van hun bezoek aan het werkingsgebied in Lomerio in het Noordoosten van Bolivia, een streek met droog bos op zes uur rijden van de grootstad Santa Cruz.
- Elk jaar verdubbelt de ontbossing in Bolivia, nu al gedurende twee decennia.
- De belangrijkste oorzaak van ontbossing in Bolivia is de agro-industrie, 64% van de kappingen zijn illegaal.
- BOS+, de lokale Boliviaanse partners IBIF (het Boliviaans onderzoeksinstituut voor bossen) en PROBIOMA (Bioproductiviteit en milieu) én de lokale gemeenschappen beschermen in Lomerio de bomen met man en macht. “Mooi om te zien hoe de gemeenschappen zelf terug baas over hun bos worden”, aldus Lien Merre.
Onderweg van Santa Cruz naar Concepción
Lien Merre: Tijdens onze lange rit van Santa Cruz naar Concepción, zien we overal reclame van grote landbouwvoertuigen en pesticiden. We zien gronden die te koop staan en in de toekomst vol soja, suikerriet of vee zullen staan.
De overheid subsidieert bio-ethanol, onder meer voor het openbaar vervoer. Hierdoor is het nóg lucratiever geworden om suikerriet te telen. De exportquota voor suiker werd recent opgeheven, waardoor de productie met +4.000 % is toegenomen.
Bovendien is één hectare in deze regio ongeveer 300 dollar waard. Als op hetzelfde terrein geen bomen meer staan, kan die waarde stijgen tot 1000 dollar.
Terugtrekkende bosgrens, oprukkende agrogrens
In het departement van Santa Cruz waarin ook de gemeente Lomerio is gelegen, schuift de bosgrens steeds verder op. ‘Maar liefst 80% van de top 25 gemeenten die het hardst ontbossen in Bolivia maken deel uit van het departement Santa Cruz’, zegt Yandire Kempff, directrice van de overheidsinstantie van natuurlijke rijkdommen van Santa Cruz tijdens een interview voor de krant Paginasiete.
Elk jaar verdubbelt de ontbossing in Bolivia, nu al gedurende twee decennia. De belangrijkste oorzaak van deze ontbossing is de agro-industrie. Daarbij komt nog dat 64% van deze ontbossing illegaal is.
Het tempo van ontbossing in Bolivia is 34 keer groter dan het mondiale gemiddelde. Volgens het onderzoeksinstituut Fundación Inasad kan je dit vergelijken met 310 ontboste vierkante meter per persoon per jaar. Op wereldvlak gaat dit over 9 vierkante meter per persoon per jaar. Men schat dat als men dit tempo aanhoudt, er binnen 80 jaar geen enkele boom meer staat in Bolivia.
De gemeenschappen van Lomerio
In de gemeenschappen van Lomerio nabij Concepción, een gemeente binnen Santa Cruz, werken onze partners IBIF en PROBIOMA samen aan duurzaam bosbeheer en bosbehoud. Ze werken in het territorium van de inheemse gemeenschappen en coördineren alle activiteiten met de koepelorganisatie van deze inheemse gemeenschappen, de CICOL.
Voedselzekerheid
Dankzij PROBIOMA hebben de inheemse gemeenschappen toegang tot meer voedselzekerheid. Doña Teresa vertelt dat ze vroeger uren moest rijden naar de dichtstbijzijnde stad om vers voedsel aan te kopen. Hierdoor beschikte ze maar zelden over verse groenten en fruit. Met de hulp van PROBIOMA beschikt ze – samen met meer dan 100 families – over een eigen agro-biologische moestuin.
Doña Teresa weet bijvoorbeeld hoe ze haar grond vruchtbaarder kan maken en hoe ze insecten met de juiste kruiden op de juiste plaats op afstand kan houden. Ze weet ook hoe ze met weinig water toch een mooie opbrengst heeft. Als er plagen zijn, roept ze de hulp in van technici van PROBIOMA om die op een ecologische manier te bestrijden.
Pesticiden tast het grondwater aan
Tijdens een vergadering met de betrokken begunstigden leerden we dat vooral het bestrijden van plagen een grote uitdaging is. Wie niet oplet kan in een nacht zijn moestuin kwijt zijn. Bovendien is het de gewoonte om snel te grijpen naar pesticiden, wat het schaarse grondwater aantast.
De laatste jaren merkt de lokale bevolking ook de gevolgen van de klimaatverandering. De regens worden uitgesteld of blijven volledig uit, de grond wordt droger en droger.
Baas over eigen bos
De bossen in hun territorium zijn een belangrijke instrument om de waterbronnen te beschermen. Samen met IBIF werken de gemeenschappen hard aan de bescherming van hun bos. Elke gemeenschap is sinds de landhervorming eigenaar van een deeltje van het bos. De gemeenschappen beheren hun bos collectief.
Duurzaam bosbeheer
Om het gebied te kunnen beschermen wordt aan duurzaam bosbeheer gedaan. Er werden landsgebruiksplannen opgesteld en men wil illegale houtkap in hun bos tegen gaan.
De gemeenschappen zijn financieel afhankelijk van de inkomsten van hun bos. Ze verkopen producten uit het bos en een deel van het hout.
Een minimumprijs voor het hout
Tijdens een vergadering met de CICOL leren we de grootste uitdagingen kennen. De houtbedrijven zijn het gewoon om het hout tegen een spotprijsje aan te kopen.
Onlangs besloten de verschillende gemeenschappen van Lomerio om een minimumprijs te bepalen. In de regio zal geen hout meer verkocht worden onder die prijs. Op die manier willen ze vermijden dat bedrijven de gemeenschappen tegen elkaar uitspelen en zo de prijs doen dalen.
Maffiose bedrijven
De afspraak is dat elk contract met een houtbedrijf getoond moet worden aan de inheemse koepelorganisatie. Dit heeft verschillende voordelen:
- Zo kan de koepelorganisatie de contracten controleren. In het verleden werden contracten gesloten tegen spotprijzen of op zo een manier dat een gemeenschap bij niet-naleving van het contract onmogelijk in beroep kon gaan. Op hun beurt zijn de gemeenschappen zeker dat ze werken met waterdichte contracten.
- Bedrijven die hun beloftes niet nakomen worden sneller geïdentificeerd en komen op een zwarte lijst terecht. In het verleden zag men jaar na jaar dezelfde maffiose bedrijven terug komen in de regio maar telkens in een andere gemeenschap. Verschillende gemeenschappen wachten al jaren op hun geld.
- De gemeenschappen tonen dat ze één front zijn en worden terug meer eigenaar van hun eigen bos.
De uitgestrektheid van het bos
De leden van de CICOL tonen ons de uitgestrektheid van het bos van de gemeenschappen en willen binnenkort ook via softwareprogramma’s de kaarten kunnen tonen. We kijken dus al uit naar ons volgende bezoek.
Samen met de gemeenschappen en onze lokale partnerorganisaties wilt BOS+ ervoor zorgen dat ook de kleinkinderen van Doña Teresa kunnen genieten van een toekomst met bossen en bomen.
