Nieuws
Dit is het verhaal van Marguerite, haar kleindochter en hun dierbare metgezel, een meer dan 80-jarige zomereik. BOS+ bezocht het onafscheidelijke trio begin augustus in het pittoreske Sterrebeek, deelgemeente van Zaventem.
Nooit gedacht dat we twee maanden later al het afscheid zouden moeten aankondigen van deze eikse rakker. De rechter besliste om de boom te vellen, te ‘verwijderen’. Maandag 7 oktober is het zover.
Marguerite en haar kleindochter zal je die dag niet thuis aantreffen.
De zomereik is een prachtexemplaar die volgens Marguerite’s vader wijze woorden influistert, als je maar goed genoeg luistert. “En inderdaad”, zegt Marguerite, “als je heel goed luistert, dan hoor je de stem van de eik. Daar wordt ne mens nederig van”, voegt ze eraan toe.
Een natuurmonument
Jammer genoeg gaat samen met dit natuurmonument deze merkwaardige overlevering verloren. Het geeft een beeld van hoe oud deze de eik eigenlijk wel is. Wanneer we Marguerite vragen naar de geschiedenis van de eik, duiken we samen de tijd in.
“Deze zomereik, en een stukje van deze tuin, maakten deel uit van een groter bos waarvan het grootste stuk vandaag al verdwenen is. De Kleine Maalbeek, die op zo’n tiental meter naast de eik stroomt, heeft gedurende duizenden jaren het landschap mee bepaald.
Bossen en moerassen
Het lokale landschap bestond hier voornamelijk uit bossen en moerassen. De zone rond de Kleine Maalbeek bleek helemaal niet geschikt om te bouwen en dat leek de gemeente jarenlang begrepen te hebben.
Maar dan gebeurde wat zo emblematisch is voor heel Vlaanderen: de regio werd verkaveld, huizen werden opgetrokken op allerminst betrouwbare grond, en dit alles ten koste van de rijke lokale fauna en flora.”
Zuurstof voor toekomstige generaties
En zo kwam het dat deze boom een nieuwe buur kreeg, wiens zoon nu 40 jaar later een einde wil maken aan het leven van de oude wijze eik.
Een boom die een mooi stuk van de omgevingsgeschiedenis meedraagt, eentje die er al stond wanneer Marguerite’s ouders er voor het eerst ‘arriveerden’, een boom die geacht werd zuurstof te geven aan toekomstige generaties.
Uitgeprocedeerd
Marguerite is ondertussen uitgeprocedeerd. Het geld dat ze nodig had voor de gerechtelijke procedure, had ze van vrienden geleend. Zowat alle hoeken van de rechtszaal heeft ze gezien; “de rechters hebben mijn verzuchtingen nooit ‘au sérieux’ genomen”, zucht Marguerite.
Het verdict is onverbiddelijk: maandag komen twee bomenvellers de zomereik ‘verwijderen’.
Een eikeltje, wat blaadjes, schaduw en mosvorming
“Of ik zelf niet van kwade wil ben”, herhaalt Marguerite’s nogal verbaasd mijn vraag. Haar stem schiet de hoogte in en ze antwoordt stellig: “de vrederechter is al tweemaal tussengekomen: tweemaal heb ik de boomchirurg grote overhangende takken laten afzagen, ook al is dat niet goed voor het evenwicht en het gestel van de boom.”
“Takken die blijkbaar het leven van mijn buur zuur maken. Takken waarvan wel eens een eikeltje valt of een blaadje neerdwarrelt op zijn terras. Schaduw en mosvorming zijn die andere grote problemen.”
De zomereik delft het onderspit
Het verhaal van Marguerite is intriest en emblematisch voor een Vlaanderen dat vandaag nog steeds zeer lichtzinnig omspringt met haar kostbare natuurlijke omgeving. Dat deze eik al ‘sprak’ nog voor de eerste woning in de omgeving werd gebouwd, staat als een paal boven water.
De verkaveling was nietsontziend en liet diepe krassen na in een kwetsbaar gebied; “littekens”, verduidelijkt Marguerite.
De zomereik kreeg nieuwe buren; dat liet de boom stilzwijgend toe. Het vruchtgebruik van de zomereik was echter niet gewenst; haar vruchten betekenen nu haar dood. Er werd te dicht tegen de zomereik gebouwd en zoals zo vaak delft de boom nu het onderspit. “Nieuwe perceelgrenzen trekken strepen door het leven van oorspronkelijke bewoners”, besluit Marguerite.
Een eik als rechtssubject
Met haar kleindochter in de armen nam Marguerite de handschoen op. Tijdens de zomer nog enthousiast, twee maanden later is de strijd om de eik gestreden.
We denken terug aan Marguerite die haar oor te luister legt tegen de stam van de eik en stellen onszelf de vraag: “wat zou er mogelijk zijn indien deze eik zichzelf zou kunnen verdedigen? Wat als deze eik een rechtssubject zou zijn en in de rechtszaal de rechter kan overtuigen van haar nut, waarde en wijsheid.
Bescheidenheid overmant eenieder die ontvankelijk is voor de schoonheid en wijsheid van deze boom, zou je denken. Zou ook een nederige rechter beslissen deze boom te laten vellen?
