Updates
Nieuws

Waarom het federaal regereerakkoord een bedreiging vormt voor bossen, welvaart en solidariteit

© Bram Sercu

Het nieuwe federale regeerakkoord stelt zwaar teleur. Hoewel het terecht erkent dat we voor grote uitdagingen staan, bieden de voorgestelde maatregelen daarop geen antwoord. “Het beste moment om een boom te planten was 20 jaar geleden.” pleitte Bart De Wever gisteren bij zijn regeerverklaring in de Kamer. “Het tweede beste moment is nu.” Maar die verantwoordelijkheidszin vinden we helaas niet terug in zijn teksten of begrotingstabellen. In een periode van ongeziene ecologische en humanitaire crisissen, kiest de regering ervoor om internationale solidariteit, klimaatbeleid en natuurherstel ondergeschikt te maken aan besparingen en economische belangen. Net nu we de vlucht vooruit zouden moeten nemen in het terugdringen van CO₂-uitstoot en het beschermen van de resterende natuur, blijven deze thema’s afwezig, worden ze slechts vrijblijvend behandeld of zelfs negatief benaderd. Voor andere maatschappelijke uitdagingen wordt wél erkend dat dringende inspanningen nodig zijn om de toekomst veilig te stellen, vertrekkend vanuit een realistisch besef van urgentie en ernst. Diezelfde logica hadden we veel sterker doorvertaald willen zien naar klimaat en natuur. Daar bovenop verzwakken drastische besparingen op ontwikkelingssamenwerking en de verlaging van het belastingvoordeel op giften het middenveld, precies op een moment dat hun werk crucialer is dan ooit. 

Wereldwijde ontbossing: België blijft medeverantwoordelijk 

Elk jaar verliezen we wereldwijd ongeveer de oppervlakte van België aan onvervangbaar tropisch regenwoud. Ons land draagt daar in belangrijke mate aan bij. Met onze consumptie en import van producten die ontbossing veroorzaken, zoals vlees, soja, cacao en palmolie, is onze impact in het buitenland zelfs een veelvoud van die in België zelf. Ook onze belangrijke havens spelen hierin een grote rol, maar dit besef komt niet aan bod in het akkoord. Nochtans werd recent een baanbrekende Europese Ontbossingswet (EUDR) uitgevaardigd, die mits een doortastende implementatie en handhaving een sterk potentieel heeft om daar eindelijk iets aan te doen. Het regeerakkoord biedt – onder andere met een versterkte controle op import en aandacht voor consumptiepatronen – wel enkele elementen die de wet een duw in de rug geven. Maar het feit dat geïmporteerde ontbossing en biodiversiteitsverlies niet expliciet aan bod komt, is een teken aan de wand van de aandacht voor en erkenning van het probleem. Ondersteuning van landen om hun overblijvende bossen te beschermen en te herstellen komt evenmin ter sprake. Nochtans is dat een noodzakelijke voorwaarde om wereldwijde ontbossing effectief te kunnen stoppen, in landen waaruit we al jarenlang importeren en die nu achterblijven met alle lokale impact, zoals bodemdegradatie en een grotere kwetsbaarheid voorklimaatverandering.   

Klimaat en biodiversiteit: toekomstige welvaart niet verzekerd 

Met minstens 10% van de CO₂-uitstoot en een enorme impact op habitatverlies, levert wereldwijde ontbossing een aanzienlijke bijdrage aan zowel de klimaat- als biodiversiteitscrisis. Hoewel die zaken wel benoemd worden, blijven de voorgestelde maatregelen zwaar onder de lat. Een andere mijlpaal in Europese wetgeving, de Natuurherstelwet, wordt ook niet vermeld. Omdat goed werkende, gezonde ecosystemen een grensoverschrijdende aanpak vragen, moet het Belgisch natuurbeleid zich inschrijven in belangrijke Europese regelgeving. Het standpunt om daarbij zeker niet verder te gaan dan wat Europa vraagt – ‘goldplating’ te vermijden – toont het gebrek aan ambitie van onze nieuw regering.   

Ook wat klimaat betreft toont het akkoord een contraire houding. BOS+ valt op dat vlak de standpunten van de klimaatcoalitie bij. Inspanningen om onze uitstoot te verminderen blijven onrechtvaardig laag ten opzichte van andere landen. De regering stelt een reductiedoelstelling voor broeikasgassen voor van slechts 47% tegen 2030, terwijl 55% het minimum minimorum is voor een rechtvaardige bijdrage. Daartoe werd de overheid trouwens recent nog verplicht met de uitspraak in de klimaatzaak. Tegelijk laat deze regering fossiele subsidies ter waarde van 15 miljard (!) ongemoeid.  

Door biodiversiteit/natuur en daarmee natuurlijke klimaatoplossingen links te laten liggen gaat ook enorm veel potentieel verloren om ons binnen onze landsgrenzen te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis die we steeds sterker voelen. Er wordt voorgesteld om tijdens hittegolven mensen op te vangen in de koelte – zeg maar ‘kilte’ – van federale overheidsgebouwen. Wij stellen daarentegen dat een veel effectievere en structurele beschermingsmaatregel inzetten op bos en financiering voor bossen zou zijn. Bossen bieden op een natuurlijke manier verkoeling, verspreid over heel het land.

Ontwikkelingssamenwerking: budgettaire kaalslag en verzwakte solidariteit 

Om ontbossing, de aanzwengelende klimaat- en biodiversiteitscrisis het hoofd te kunnen bieden, moeten we ook over de landsgrenzen heen kijken en mee bijdragen aan oplossingen voor die problemen. Maar deze nieuwe regering doet het omgekeerde. Zo wordt er de komende jaren stevig bespaard op ontwikkelingssamenwerking, ondanks de waarschuwing van experten dat dit contraproductief zal zijn voor de algemene veiligheid in een steeds complexere geopolitieke context.  

“Ontwikkelingssamenwerking, defensie en diplomatie zijn drie poten van dezelfde kruk,” stelt onze koepel 11.11.11 terecht. “Zaag er één af, en je ondermijnt de internationale positie van België.” BOS+ deelt deze bezorgdheid. Internationale samenwerking is essentieel om ecosystemen en gemeenschappen wereldwijd te versterken tegen de gevolgen van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. De geplande besparingen dreigen deze cruciale inspanningen te ondermijnen.  

En alsof de besparing op ontwikkelingssamenwerking nog niet verregaand genoeg is, wordt ook het belastingvoordeel op giften verlaagd van 45% naar 30%. Dit zet extra druk op ngo’s en middenveldorganisaties, die nu langs twee kanten worden getroffen: minder subsidies én minder particuliere steun. 

Voor ontwikkelingssamenwerking wordt al decennia beloofd toe te werken naar een steun van 0,7% van het bruto nationaal inkomen, en de historische akkoorden van Parijs en Kunming-Montreal bevatten belangrijke engagementen voor mondiale ondersteuning voor klimaat en biodiversiteit. Terugkomen op die beloftes ondergraaft elke succesvolle aanpak van problemen die alleen kunnen worden opgelost via wereldwijde samenwerking. 

 BOS+ roept de federale regering dan ook op om: 

  • Het belang van wereldwijde ontbossing te erkennen en de effectieve handhaving van de Europese Ontbossingswet te verzekeren:
    – door voldoende controlecapaciteit vrij te maken voor import van producten die ontbossing en biodiversiteitsverlies veroorzaken. 
    – door flankerend en vanuit een holistische aanpak in te zetten op het verminderen van de impact van Belgische consumptie. 
  • De inzet voor het aanpakken van de klimaat- en biodiversiteitscrises stevig te verhogen:
    – door te streven naar een rechtvaardige bijdrage aan klimaatmitigatie van minimum 55%, en door internationale klimaatfinanciering op te schalen in lijn met de berekende Belgische bijdrage van €540 miljoen.
    – door bossen en andere natuur de aandacht te geven die ze verdienen, als natuurlijke klimaatoplossing en noodzakelijke voorwaarde voor onze toekomstige welvaart.
    – door fossiele subsidies versneld af te bouwen, en daarmee middelen vrij te maken voor bovenstaande maatregelen. 
  • Internationale solidariteit niet af te bouwen, maar een eerlijke bijdrage aan ontwikkelingssamenwerking te leveren, die het momentum voor een leefbare toekomst in stand houdt:
    door de besparingen te beperken en internationale engagementen na te komen.
    door het belastingsvoordeel op giften aan verenigingen en organisaties op 45% te houden.  

BOS+ blijft zich inzetten voor meer en beter bos, en roept de federale regering op tot ambitie én actie voor een beleid dat bossen en daarmee ook burgers beschermt in België en over de grenzen heen. De natuur, toekomstige generaties en kwetsbare gemeenschappen wereldwijd kunnen zich geen halfslachtig – laat staan nefast – beleid permitteren. 

Terug

Geef een boompje voor Valentijn: een levend symbool voor de liefde

Betere regels en ondersteuning nodig om houtkanten en kleine landschapselementen in Vlaanderen te beschermen

Lees meer artikels