Nieuws
4 ha Ferrarisbos in Rotselaar triestig voorbeeld van de lange weg naar een duurzame bosbescherming
Op de Heikantberg in Rotselaar vormt een perceel van 4 hectare oud en waardevol bos al meer dan 2 jaar de inzet van een lange juridische strijd. Het perceel maakte ooit deel uit van een groot en belangrijk boscomplex, dat al voorkwam op de bijna 250 jaar oude Ferrariskaarten. Maar ondanks de hoge ecologische waarde is het gebied slecht beschermd. Een bestemming als woonpark op de gewestplannen leidde de voorbije decennia tot een verregaande verkaveling en versnippering van de Heikant, waarbij de 4 hectare in kwestie vandaag overblijven als het grootste aaneengesloten bosgebied van het park.
Verkavelen? Nee, ja, nee, misschien…
Toen in 2020 een eerste verkavelingsaanvraag werd ingediend voor 9 woningen op dit perceel, trokken buurtbewoners aan de alarmbel. Zij zagen al te veel van het bos verloren gaan, en verzetten zich via protesten en talrijke bezwaarschriften tegen het project. BOS+ steunde die protesten, maar ook het Agentschap Natuur en Bos sprak een negatief advies uit dat nadrukkelijk wijst op de unieke waarde van het bos.
Daarop volgde een lang proces. De gemeente Rotselaar keurde de vergunning af, maar via een beroepsprocedure bij de provincie werd ze alsnog verkregen. Buurtbewoners, BOS+, Natuurpunt én de gemeente trokken daarop naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen en haalden hun slag thuis. De vergunning werd vernietigd, maar de winst was van korte duur. Want begin september diende de eigenaar – na enkele wijzigingen – een nieuwe verkavelingsaanvraag in bij de provincie. Gevolg daarvan is dat het openbaar onderzoek opnieuw loopt, en actiegroepen nog maar eens op de barricaden mogen gaan staan.
Oude wijn in nieuwe vaten
De voorliggende aanvraag bestaat uit eenzelfde verkavelingsconcept, met als belangrijkste verschillen dat de toekomstige 9 woningen op palen moeten gebouwd worden, en niet-natuurlijke afsluitingen van tuinen verboden worden. Dat dit de schade aan het waardevolle bos en de bodem zou vermijden, is echter onzin. Ook voor paalwoningen moet bos gekapt worden, alleen al de werffase zal door zware machines en belastingen blijvende bodemeffecten hebben en ook het intensief gebruik van tuinen is nefast.
BOS+ dient alvast een uitgebreid bezwaarschrift in, waarin we de provincie op het hart drukken de aanvrager niet te volgen in de kromme redenering. Volgens de aanvraag zou een constructie op palen en een vertuining onder voorwaarden schade aan de natuur kunnen uitsluiten, wat niet zo is.
We vragen de provincie en de vergunning dan ook te weigeren. Een andere beslissing zou niet alleen leiden tot het verlies van waardevol bos, maar dreigt bovendien een gevaarlijk precedent te worden voor andere dossiers. Ook burgers kunnen nog bezwaar aantekenen via het omgevingsloket en zolang het openbaar onderzoek loopt (tot en met 15 oktober).
Symbooldossier
De heikantberg groeide uit tot een symbooldossier dat de lokale context overstijgt. Want de problemen die deze aanvraag blootlegt zijn helaas wijd verspreid: het problematisch statuut van de woonparken, het gebrek aan bescherming van waardevolle ‘zonevreemde’ bossen, en de ruime vergunningsmogelijkheden voor eigenaars.
Vlaanderen telt nog 264 andere woonparken, goed voor ruim 11.000 hectare, waarvan een groot deel waardevol of oud bosgebied. Elk van deze woonparken is vandaag al sterk verkaveld, maar ook de resterende bosgebieden blijven er aan bebouwingsdruk onderhevig. Verschillende gemeenten zoeken de laatste jaren naar handvaten om vergunningen te weigeren, maar deze blijken zelden juridisch sluitend.
Ferrarisbossen zijn schaars. Slechts zo’n 13% van de Vlaamse bossen zijn Ferrarisbossen, maar ze worden aan eenzelfde tempo gekapt en zijn juridisch niet beter beschermd. Hoewel het voorkomen op de Ferrariskaart wel als argument erkend wordt in (adviezen bij) vergunningsaanvragen, is de bescherming van deze bossen niet wettelijk verankerd.
De aanhouder moet niet altijd winnen
En ten slotte is dit dossier een pijnlijke illustratie van hoe de verouderde gewestplanbestemmingen onze open ruimte en zelfs de meest waardevolle bossen blootstellen aan aanvragen voor verkaveling en bouw zonder enige beperking. Zelfs wanneer die indruisen tegen de huidige opvattingen over een goede ruimtelijke ordeningen of het voortschrijdend inzicht rond klimaat en biodiversiteit.
De weg is voor de actievoerders op de Heikantberg al lang geweest, maar het einde lijkt nog niet in zicht. In feite kan men in Vlaanderen quasi onbeperkt verkavelings- en bouwvergunningen, en dreigt daarmee niet zozeer de partij met de beste argumenten, dan wel met het meeste doorzettingsvermogen of centen het pleit te winnen. Voor wie optreedt als beschermers van het bos stapelen de inspanningen en kosten zich intussen verder op.
Naar een betere bosbescherming
BOS+ ziet de strijd in Rotselaar als een zoveelste signaal voor een broodnodige en dringende bescherming van bos in Vlaanderen. We vragen daarom:
- aan de provincie Vlaams-Brabant (bevoegd voor de huidige vergunningsaanvraag) om deze af te wijzen en duidelijk te maken dat verdere verkaveling van dit gebied niet wenselijk is.
- aan de gemeente Rotselaar om te zorgen voor een duurzame bescherming van het gebied via een herbestemming in een Ruimtelijk Uitvoeringsplan.
- aan de Vlaamse regering om werk te maken van een wettelijke bescherming voor onze meest kwetsbare waardevolle bossen, in uitvoering van artikel 90 ter van het Bosdecreet.
- aan alle burgers om deze eisen te onderschrijven, en om de actievoerders in Rotselaar te steunen door het indienen van bezwaren of het tekenen van deze petitie.
