Biodiversiteit en ecologie

Door hun groeikracht en het nutriëntengehalte van hun strooisel zorgen populieren voor een snelle ontwikkeling van een bosklimaat en een bosbodem. Heel snel kunnen zij een shelter vormen die de vestiging van andere bomen en struiken bevordert. Hun strooisel bevat meer calcium dan dat van vele andere boomsoorten en de volledige nutriëntensamenstelling is gunstig voor de vorming van een milde humus. Zo kunnen zij ideale omstandigheden creëren voor bepaalde waardevolle bosplanten zoals de slanke sleutelbloem. Deze eigenschappen zijn extra relevant voor verzuringsgevoelige bodems.

De snelgroeiende populieren zorgen bovendien op relatief korte termijn voor een opgaand bos, monumentale bomen en zwaar dood hout. Zij leveren structuren die geschikt zijn voor waardevolle (soms beschermde) soorten zoals wielewaal, kleine bonte specht en vermiljoenkever. Ook voor heel wat korstmossen en zwammen zijn ze een uitermate geschikte habitat. Sommige van deze soorten zijn enkel gebonden aan het geslacht Populus. Andere zijn niet per se gelinkt aan populieren, maar komen wel frequent op populieren voor. In de Vlaamse Ardennen valt op dat de paarse schubwortel graag parasiteert op de wortels van populieren. 

De sterke groeikracht en het goede strooisel gelden zowel voor inheemse populieren als voor cultuurpopulieren. Het is nog onduidelijk in welke mate de hoge biodiversiteit die gelinkt is met de inheemse populieren ook van toepassing is op de verschillende cultuurpopulieren, maar er zijn indicaties dat een groot deel van de geassocieerde biodiversiteit eerder aan het geslacht Populus dan aan de verschillende soorten toe te wijzen is.

Het enige negatieve effect van cultuurpopulieren dat wetenschappelijk is aangetoond (dat wij in de literatuur konden terugvinden), is de introgressie van zwarte populier. In beperkte mate kunnen de euramerikaanse klonen kruisen met de zwarte populieren en zo nakomelingen voortbrengen die de wilde populaties van zwarte populier kunnen verarmen. ​Het kan belangrijk zijn om hier mee rekening te houden in riviergebieden waar gerekend wordt op de natuurlijke verjonging van zwarte populier.

​Graag willen wij bosecologen en experten ter zake, Kris Vandekerkhove en Luc De Keersmaeker van het INBO bedanken voor het verstrekken van een uitgebreide literatuurlijst.