In 1970 hielden zes bosbouwers en een journalist de Vlaamse Bosbouwvereniging (VBV) boven de doopvont, de organisatie die vandaag door het leven gaat als BOS+.
Het doel: bijdragen tot het voeren van een dynamische bos- en groenpolitiek en tot het opvoeren van de bosoppervlakte in Vlaanderen.
Nu, meer dan 50 jaar na de geboorte van BOS+, staat de missie van onze oprichters nog steeds als een boom. Met 37 bevlogen jongens en meisjes in het professionele team en met een ervaren en deskundig bestuur maken we daar nog elke dag opnieuw werk van.
Neem een duik in de rijke geschiedenis van onze organisatie en zie hoe in 1970 zes bosbouwers en een journalist samenkwamen om de Vlaamse Bosbouwvereniging (VBV) op te richten. Sindsdien vervelde het VBV stapsgewijs tot het BOS+ van vandaag, lang geen nicheorganisatie meer en met een innoverende visie op bos en bomen.
Zes bosbouwers (Paul Paelinck, Maurice Geebelen, Jan de Schuyter, Ferdinand Janssens, Marcel Van Miegroet, Willy Vandenbroucke) en een journalist (Paul Martens) de Vlaamse Bosbouwvereniging (VBV) boven de doopvont, de organisatie die vandaag door het leven gaat als BOS+. Het doel: bijdragen tot het voeren van een dynamische bos- en groenpolitiek en tot het opvoeren van de bosoppervlakte in Vlaanderen.
In 1979 organiseert VBV met de steun van het Bestuur van Waters en Bossen, de eerste Week van het Bos. De publieke belangstelling is massaal en er blijkt enorme interesse te bestaan voor informatie over het bos. Scholen en jeugdgroeperingen maken van bij de start het belangrijkste doelpubliek uit. Er komen geïntegreerde werkweken, bosklassen, diavoorstellingen, tentoonstellingen, geleide boswandelingen, …
Vandaag is onze Week van het Bos uitgegroeid tot een begrip in binnen- en buitenland. Elk jaar bezoeken in die periode tienduizenden jongeren, maar ook volwassenen van allerlei achtergronden en pluimage, het bos en de natuur. Ook de pers besteedt dan bijzonder veel aandacht aan de weldadige functies van voldoende bos in onze leefomgeving.
Eind 1988 werd de WACOfoon in het leven geroepen, wat staat voor het meldpunt van het WAakzaamheidsComité Ontbossing. Bezorgde burgers en verenigingen konden via deze noodlijn dreigende ontbossingen melden. Jammer genoeg bleek de WACOfoon een groot succes. Tijdens de eerste paar maanden werden maar liefst 50 klachten geregistreerd, goed voor 2000 hectare bedreigd bos.
In 1993 gaat het eikenproject gaat van start. Een project waarbij mensen over heel Vlaanderen tot 100 boompjes konden bestellen aan een goedkopere prijs. Door zich in te schrijven, werd je ook lid van de VBV waardoor het ledenaantal die jaren sterk groeide. Het Eikenproject werd herhaald tot 2004.
In datzelfde jaar vervelt de Vlaamse Bosbouwvereniging tot Vereniging voor Bos in Vlaanderen, vanuit de visie dat de nieuwe naam beter het multifunctioneel karakter van bosbeheer belichaamt dat de vereniging nastreeft. VBV evolueert in die tijd steeds verder naar een brede, open organisatie, actief rond bos, maar meer en meer ook rond bomen en groenvoorzieningen buiten het bos. We treden toe tot de Bond Beter Leefmilieu en ontwikkelen ons tot een loyale en deskundige partner in de milieubeweging.
In 2008 lanceren we de campagne 1 Miljoen Bomen, een bebossingscampagne samen met bedrijven, overheden, particulieren en boseigenaars, waarmee we zowel in Vlaanderen als in de tropen bomen planten. Reeds in 2012 halen we de doelstelling van 1 Miljoen Bomen, en sindsdien gaat het bomen planten alleen maar vrolijk verder.
2012 was ook om nog een andere reden een orgelpunt: in dat jaar mondde de jarenlange nauwe band tussen de Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw en haar tropische zusterorganisatie Groenhart vzw immers uit in een verregaande integratie onder de nieuwe naam BOS+.
De twee verenigingen, respectievelijk BOS+ Vlaanderen vzw en BOS+ tropen vzw, werken als personele unie erg nauw samen en presenteren zich aan de buitenwereld onder dezelfde paraplu: “BOS+, meer dan bomen alleen”. Samen maken ze werk van meer en beter bos, van duurzaam multifunctioneel bosbeheer, van bosbehoud en bosuitbreiding, in Vlaanderen en de wereld.
BOS+ wordt als hét aanspreekpunt beschouwd door pers en media over onderwerpen die met bos en bomen te maken hebben. Ook andere opiniemakers nemen onze standpunten over. Het bos en bomen worden in toenemende mate thema’s waar de politiek niet omheen kan.
In deze periode neemt ook de werking van BOS+ Tropen zeer sterk toe. Vandaag is de organisatie actief in 6 landen in Zuid-Amerika en Afrika, naast de projecten over ontwikkelingseducatie die we in België uitvoeren. In 2020 slaagde BOS+ Tropen er ook in om samen met de ngo’s Join For Water, WWF en CEBIOS het thema ‘Veerkrachtige Biosfeer’ officieel te laten erkennen door de Belgische overheid als gemeenschappelijk kader voor de ontwikkelingssamenwerking.
Als organisatie die graag en vaak met kunstenaars samenwerkt om het bosverhaal te brengen, geeft BOS+ graag het laatste woord aan twee van hen. We vroegen schrijver Jeroen Olyslaegers wat het bos voor hem betekent, en hij kwam op de proppen met een zin die we zo mooi vonden dat we letterbeeldhouwster Maud Bekaert vroegen om hem vorm te geven.
De zin zal binnenkort, wanneer de coronamaatregelen het opnieuw toelaten, officieel onthuld worden en permanent te lezen zijn bij ons nieuwe bos in Moerbeke-Waas. Met BOS+, en samen met u en iedereen die het bos genegen is, voeren we de komende 50 jaar graag verder uit wat Jeroen en Maud ons vragen: zorgen voor adem- en wortelruimte voor onze bomen!
Tot op de dag van vandaag zijn we de basisprincipes trouw gebleven waar onze stichters al voor stonden: BOS+ als een organisatie die geen enkel belang dient, behalve dat van het bos en de bomen. Rond deze basisfilosofie werden verscheidene werkgebieden uitgebouwd.
De laatste jaren vervelde BOS+ tot een eigentijdse organisatie die steeds de vinger aan de pols houdt van een snel veranderende maatschappij, ten alle tijden klaar om brandend actuele thema’s aan te pakken.
Ontdek onze 8 thema’sSinds onze oprichting staat VBV/BOS+ quasi permanent op de barricades om waardevolle bedreigde bossen te redden van de kap. Daarbij werden heel wat successen geboekt, maar helaas heeft al die strijd nog steeds niet geleid tot een betere wettelijke bescherming van onze bossen, en blijft de sluipmoord op het Vlaamse bosareaal tot op vandaag verder duren.
Eind 1988 roept VBV de WACOfoon in het leven, wat staat voor het meldpunt van het WAakzaamheidsComité Ontbossing. Bezorgde burgers en verenigingen kunnen via deze noodlijn dreigende ontbossingen melden. Jammer genoeg blijkt de WACOfoon een groot succes. Tijdens de eerste paar maanden worden maar liefst 50 klachten geregistreerd, goed voor 2000 hectare bedreigd bos.
Ontbossing blijft ook vandaag een groot probleem in Vlaanderen. BOS+ blijft echter steeds de strijd aangaan met grote dossiers. Ook verzamelen we achter de schermen steeds cijfers voor onze bosbarometer om de toestand van het bosareaal te kunnen in de gaten houden.
Wie BOS+ zegt, zegt bomen planten. Nieuwe bossen aanleggen zit in het DNA van onze organisatie. Zo gaan de oprichters meteen met bijzonder veel enthousiasme van start. Ze zetten een meerjarige samenwerking op met de toenmalige BRT en organiseren collectieve bebossingen: aanplantingen van minimum 10 hectare in elk van de 5 Vlaamse provincies. Daarbij worden ze aangevuurd door dé BV van dat moment, de legendarische Nonkel Bob. In 1970 wordt via plantacties meteen minstens 1 miljoen bomen geplant.
In 1987 werken VBV, het Labo voor Bosbouw (RUG), de Koning Boudewijnstichting en de BRT samen om in elke Vlaamse en Brusselse gemeente een nieuw bos aan te planten. Ruim 125 Brusselse en Vlaamse gemeenten doen mee. In totaal levert deze actie 160 hectare nieuw bos op. Nooit werd door het verenigde middenveld meer bos aangeplant op één plantseizoen.
In 2008 lanceren we de campagne 1 Miljoen Bomen, een bebossingscampagne samen met bedrijven, overheden, particulieren en boseigenaars, waarmee we zowel in Vlaanderen als in de tropen bomen planten. Reeds in 2012 halen we de doelstelling van 1 Miljoen Bomen, en sindsdien gaat het bomenplanten alleen maar vrolijk verder.
De voorbije tien jaar plantten we enkele honderden hectare bos aan, bossen die overigens heel wat verschillende gedaantes aannamen: van stadsrandbossen, klassieke inheemse bossen, speelbossen en CO2-bossen tot voedselbossen, wonderwoudjes of schoolbossen.
Tropisch bos en haar bewoners zitten in het DNA van BOS+. Niet alleen voeren we heel wat projecten rond o.a. bosbehoud, agroforestry en duurzaam ontwikkeling uit in de tropen, we wijzen ook in toenemende mate op de impact en dus de verantwoordelijkheid die Vlaanderen – en bij uitbreiding wij allen – op het bos wereldwijd hebben.
Er zijn immers heel wat producten waarvan wij (groot) verbruikers zijn die een reële impact hebben op kwetsbare bosecosystemen aan de andere kant van de wereld. Naast tropisch hout moeten we ons als maatschappij bijvoorbeeld ook beraden over ons verbruik van soja in de veeteelt, de ertsen en mineralen in onze elektronica, de cacao die we als chocoladeland verbruiken, of de palmolie die in tal van voedingswaren en andere producten verwerkt wordt.
Dankzij onze dubbele werking Vlaanderen – tropen kan BOS+ op een integrale manier waken over die wereldwijde verantwoordelijkheid.
BOS+ pleit al sinds het begin voor een evenwaardige rol van de socio-culturele functie in bossen. In 1973 pleitten we er al voor om private bossen open te stellen. Daarnaast bevatte de Boskrant vroeger een heel groot aanbod aan boswandelingen. De oorspronkelijke Week van het Bos (1e in 1979) had ook een heel groot recreatieluik en in 1996 werd binnen BOS+ de werkgroep recreatie opgericht. Deze werkgroep publiceerde bijvoorbeeld vanaf 1998 een zomereditie van de boskrant (onze toenmalige nieuwsbrief).
Staan vandaag op het BOS+ recreatieprogramma: Film in het bos in de zomer, Dans in het bos, Theater in het bos en verscheidene boswandelingen per jaar.
Naast recreatie nemen welzijn en de positieve effectieven van het bos op onze gezondheid steeds centralere posities in in de werking van onze organisatie. Bossen zijn gezond, zoek ze op is een boodschap die we dagelijks uitdragen via o.a. doordachte communicatie (infographics), activiteiten (Bosbadweekend), campagnes (30-30), aanleg van zorggroen (gevangenissen), studiewerk en innovatieve samenwerkingen.
Kennismaken met het bos en erover leren is zeer belangrijk voor kinderen én volwassenen om bossen te leren waarderen. Om deze reden zet BOS+ al 50 jaar in op kennisverspreiding naar verschillende doelgroepen. Doorheen de jaren ontwikkelde BOS+ een indrukwekkende waaier aan educatieve materiaal, projecten en spelletjes.
In 1970 stond BOS+ mee aan de wieg van de eerste Week van het Bos. Scholen en jeugdgroeperingen maken van bij de start het belangrijkste doelpubliek uit. Er komen geïntegreerde werkweken, bosklassen, diavoorstellingen, tentoonstellingen, geleide boswandelingen, …
Met de samensmelting tussen VBV en Groenhart kwam er ook de focus op tropische problematieken in de klassen.
De laatste jaren is BOS+ zich in toenemende mate gaan toeleggen op een ander aspect van educatie: outdoor learning. Onderzoek toont aan namelijk aan dat deze vorm van educatie een positieve impact heeft op de gezondheid en welbevinden van kinderen, de ontwikkeling van sociale vaardigheden, op hun zelfvertrouwen en gevoel van verbondenheid met de natuur. Kinderen die vaker buiten les krijgen, zullen dus geneigd zijn meer zorg te dragen voor de natuur. Daarnaast bevordert het ook de motivatie van kinderen om te leren: ze geraken geprikkeld door wat ze ervaren met hun zintuigen. En wie ervaart, onthoudt beter.
Eén jaar na de oprichting, in 1971, ging VBV van start met haar technische tijdschrift ‘De Groene Band’, waarin nieuwe wetenschappelijke inzichten over duurzaam bosbeheer werden gecommuniceerd naar de achterban. Het tijdschrift vervelde in 2002 tot de ‘Bosrevue’, en wordt sinds enkele jaren digitaal en gratis verspreid naar een ruim en groeiend lezerspubliek. Die geschiedenis toont aan hoe BOS+ al sinds de beginjaren haar visie vormgeeft en onderbouwt met wetenschappelijke kennis, en dit ook doorvertaalt naar de praktijk op het terrein.
BOS+ stond mee aan de wieg van Pro Silva Vlaanderen. Pro Silva is een Europese beweging die sinds 1989 duurzaam, natuurvolgend bosbeheer wil aanmoedigen onder beheerders. In Vlaanderen is Pro Silva een werkgroep van BOS+. Niet alleen de oppervlakte bos, maar ook de inhoud en de kwaliteit van onze bossen is belangrijk. Omdat onze bossen vele functies moeten vervullen, is een oordeelkundig beheer nodig. De ecologische, economische, milieubeschermende en recreatieve waarden moeten minstens behouden worden en mogelijk verhoogd. Hiervoor werden de Pro Silva-principes uitgeschreven, die later de inspiratie vormden voor de Criteria Duurzaam Bosbeheer van de Vlaamse overheid.