Koolstofopslag via boslandbouw

Onze aanpak

Zeven Oost-Vlaamse landbouwers nemen deel aan dit pilootproject. Hun gemeenschappelijke doel: koolstof vastleggen via agroforestry, bijdragen aan een duurzame landbouw en daarvoor een billijke vergoeding krijgen. Hier vind je alvast een voorlopig overzicht van drie deelnemende landbouwers. Na afloop van dit project zal de tool uitgebreid worden en kunnen ook andere geïnteresseerde landbouwers instappen.

• Boer Dieter

  © BOS+

   

  Hof van Dorset heet het biologisch veebedrijf van Dieter en zijn vrouw Svenja. Dorset is het schapenras dat ze er kweken. Dieter bracht het ras in 2010 mee van Engeland, waar het geprezen wordt om de smaak van het vlees, maar ook om de robuustheid van het dier. Engeland staat gekend om z’n hagen in het platteland. Dieter wil graag deze landschappelijke troef ook op zijn percelen realiseren.

  Dieter vindt het welzijn van zijn dieren erg belangrijk. De vele hagen op het platteland in Engeland getuigen van een eeuwenoude traditie, waar ze de veekering vormden voor grazende schapen. “Heggen en hagen bieden beschutting voor de dieren, en zijn bovendien mooi en waardevol voor de biodiversiteit”, zegt Dieter. Hij wil daarom hagen aanplanten rondom verschillende van zijn weides.

  Waardevolle brandnetels

  Naast schapen worden ook Hereford runderen en varkens gekweekt voor het vlees op het bedrijf van Dieter. De runderen zijn robuuste dieren die niet worden bijgevoederd, en kalven op de weide. Beschutting op de wei is dus belangrijk, en Dieter schat de aanwezige bomen sterk naar waarde. “De runderen gaan steevast in de schaduw van de bomen staan tijdens warme dagen. Ook tussen de brandnetels vertoeven ze graag. Ze eten er ook van. “Veel mensen vinden het onkruid, maar ik vind brandnetels waardevol in mijn weides. Het zijn waardplanten voor heel wat vlinders.”

  Op zijn eigen gronden staan mooi onderhouden knotwilgen, die genoeg hout opbrengen voor het verwarmen van de boerderij. Oude knoesten die afgestorven zijn, houdt hij in de weides als structuurelement voor zijn koeien. “Ze spelen hier graag mee”. Onder de knotwilgen ligt takhout op hopen gestapeld. “Zo bieden de takken een thuis aan tal van andere dieren”. Dieter pacht ook verschillende gronden waar zijn koeien grazen. Daar is de eigenaar zelf al aan de slag gegaan en heeft bomen geplant die hij zelf heeft opgekweekt. Dieter wil deze bomenrijen nu graag vervolledigen.

  Roeping

  De boerderij is ook een zorgboerderij. Jongeren die het moeilijk hebben, kunnen hier hun gedachten verzetten en de handen uit de mouwen steken. Dieter geeft ook de vakken lassen en onderhoudsmechanica aan scholieren en jongeren in Brussel. “Zowel het lesgeven als het boeren voelen aan als een roeping voor mij”, lacht Dieter.

  “Voor beide stielen is het hard werken, maar zo heb ik het graag”. Dieter en zijn vrouw verwerken alles zelf op de boerderij. Het voeder voor hun dieren komt van hun eigen velden en van gepachte velden vlakbij. Ze kweken gras en graan voor hun vee, voederbiet voor de jonge runderen en voor de schapen, aangevuld met luzerne. “Ik ben ervan overtuigd dat we in het kader van klimaatverandering met z’n allen minder vlees moeten gaan eten, maar ook ‘beter’ vlees: lokaal gekweekt, met voedsel uit de graasweides of van de nabijgelegen akkers.”

  Via het Carbon Farming project zullen 500 m hagen en heggen aangeplant worden.

• Boer Felix

  

   

  Felix staat aan het hoofd van een biologisch akkerbouwbedrijf gelegen in de gemeente Hansbeke. De percelen zijn al gedurende verschillende generaties in handen van de familie, maar 5 jaar geleden werd resoluut voor een agro-ecologische aanpak gekozen. Hij boert niet alleen biologisch, hij gaat ook verder.

  De belangrijkste teelten op het bedrijf zijn granen en vlinderbloemigen, en om de bodem tussen twee graanteelten te laten herstellen, worden doordachte groenbemesters ingezaaid. Groenbemesters hebben heel wat positieve effecten op de bodem: de structuur verbetert, het gehalte organisch materiaal gaat omhoog, er is een natuurlijke bemesting, het bodemleven gaat erop vooruit etc. Veel voorkomende groenbemesters zijn bijvoorbeeld grasklaver mengelingen, maar  in zijn rotatie  kiest Felix voor een complexe mengeling van wel 10 verschillende soorten, waaronder vlas, zonnebloemen, erwten en Chinese radijs. “Op die manier heb ik op 1 jaar dezelfde rotatie als op 10 jaar wanneer telkens maar één gewas wordt ingezaaid” stelt Felix. Hij kiest resoluut voor diversiteit, en ziet resultaat: “je voelt na zo’n tussenteelt de bodem echt weer opleven”.

  Langs een groot aantal percelen werden zogenaamde ‘beetle banks’ aangelegd, dit zijn stroken waarin bloemen en kruiden werden ingezaaid. Deze stroken zijn een enorme meerwaarde voor de biodiversiteit, aangezien ze een habitat vormen voor kevers maar ook bijen, vlinders, etc. Vaak zijn dit ook nog eens nuttige insecten, omdat ze bijvoorbeeld zorgen voor bestuiving of voor natuurlijke plaagbestrijding in de naburige teelten.

  Hoe het vroeger was

  Felix wil niet alleen binnen de percelen, maar ook op de perceelsgrenzen werken aan de biodiversiteit en aan de landschappelijke waarde van zijn bedrijf. Dit wil hij doen door houtkanten en bomenrijen aan te leggen. Eenzame eikjes en wilgen getuigen nog van een verleden waarin de perceelsgrenzen werden afgebakend door bomen en struiken. “Het zou toch mooi zijn mocht ik het landschap hier kunnen herstellen naar hoe het vroeger was?” zegt Felix.

  Op percelen die naast een veelgebruikte spoorlijn of autoweg liggen, wil Felix dan weer graag een dichte, hoge houtkant aanplanten. Deze moet de achterliggende velden afschermen van het geluid en van de vervuiling. Tijdens een bezoek aan één van de percelen waar de bomen zullen aangeplant worden, vliegt een groepje distelvinken op uit het hoge gras. “Hier doe ik het allemaal voor”, lacht Felix, “hier word ik gelukkig van”. 

  Via het Carbon Farming project zullen verschillende hagen en houtkanten aangeplant en hersteld worden.

• Boer Frank

  

   

  Het biologisch melkveebedrijf van Frank is gelegen in de idyllische Vlaamse Ardennen. Ook de vader en de grootvader van Frank waren landbouwer in deze regio, en zij produceerden hun eigen cider afkomstig van appels van de boomgaarden op hun percelen. Dit wil Frank nu ook gaan doen.

  
  Frank neemt ons mee naar de weides waar zijn koeien lopen, hij wil er appelbomen aanplanten, en liefst lokale, oude appelrassen. “Dat is een familietraditie die ik levend wil houden”, zegt Frank. “Ik wil een mengeling van streekgebonden soorten aanplanten, deels om cider van te maken en deels om via de korte keten te verkopen aan de mensen uit de streek”.  

  Houtproductie en notenteelt

  Frank herinnert zich, zeker nu, hoe het vroeger in de zomer altijd koeler was in de boomgaard van zijn vader. Ook de koeien van Frank ondervinden last van de hete zomers,  met de aanplant van bomen wil Frank hun welzijn verhogen. Hij zag immers al vaak genoeg dat wanneer ze kunnen, zijn koeien graag de beschutting van bomen opzoeken.  

  De percelen van Frank liggen verspreid in het glooiende landschap, waar van oudsher bomen en houtkanten aanwezig waren. Frank wil dit traditionele landschap nu voor een stuk herstellen. Op een hoger gelegen perceel wil hij bomenrijen aanplanten, deels voor houtproductie en deels voor de teelt van noten. Ook hier mikt hij opnieuw op de verkoop van zijn producten via de korte keten.  

  Oude granen

  Een ander perceel grenst aan een verwilderd bosje. Langsheen de perceelsgrens zal een haag aangeplant worden, die ervoor moet zorgen dat de bramen uit het bosje niet op het perceel gaan woekeren. “Ik ben ervan overtuigd dat bomen iets kunnen betekenen voor de landbouw”, zegt Frank. “We moeten hun functies opnieuw ontdekken”.  

  Frank experimenteert momenteel al met de teelt van oude granen en maïs. Vaak zijn dit meer resistente en sterkere soorten, en sommige molenaars en bakkers zijn geïnteresseerd in die ‘speciallekes’. “Ik verbouw graag streekproducten, het zijn producten met een meerwaarde”, zegt Frank, “en ik wil hetzelfde doen met de bomen en struiken die ik aanplant”.  

  Via het Carbon Farming project zal 2 hectare agroforestry gerealiseerd worden, waaronder een hoogstamboomgaard, alley cropping en een houtkant.