COP15 schept wereldwijd kader voor bescherming biodiversiteit, nu is België aan zet

De Biodiversiteit-COP15 is afgelopen. De onderhandelingen eindigden maandagnacht met een akkoord voor een Wereldwijd Kader voor Biodiversiteit. Volgende stap: een ambitieus Nationaal Biodiversiteitsplan voor België.

Een top met resultaat

Net als de klimaattop COP27 viel het doek over de biodiversiteitstop COP15 in de vroege ochtenduren. In de plenaire hal van de conferentieruimte in Montreal in gastland Canada, klopte het Chinese voorzitterschap de onderhandelingen af. Niet zonder enige controverse, want de Democratische Republiek Congo had bezwaren geuit waar niet werd op ingegaan.

Na twee weken van discussies rond (veelal financiële) verantwoordelijkheden, haalbare streefwaarden en timing, werd een akkoord bereikt. Het belangrijkste element daarvan is de finale versie van het Wereldwijde Kader voor Biodiversiteit. Dat geeft landen richting en houvast om hun beleid af te stemmen op meer dan twintig globale doelen om Biodiversiteit te beschermen én te herstellen.

30×30

Een van die doelen is de bescherming van 30% van het aardoppervlak tegen 2030. Dat is minder dan de 50% die nodig zou zijn, maar wel meer dan de doelstelling voor 2020 (17%). De oppervlakte beschermd gebied is tot nu toe overigens een van de weinige aspecten van de strijd tegen biodiversiteitsverlies waar – letterlijk – terreinwinst wordt geboekt.

Het kader houdt ook rekening met de fundamentele rol van inheemse gemeenschappen in dat beschermingsverhaal.  Zowat 80% van de overblijvende biodiversiteit bevindt zich in hun leefgebieden die ze bovendien duurzaam beheren. Op voorwaarde ze daar de kans toe krijgen dankzij eigenaarschap en het respecteren van hun rechten.

Naast het zo snel mogelijk beschermen van zoveel mogelijk overgebleven natuur, moeten aangetaste ecosystemen ook dringend worden hersteld. Als we de trend van biodiversiteitsverlies willen omkeren, tenminste. Ook hier is het doel 30% (van de gedegradeerde gebieden) tegen 2030 (hersteld).

Money, money, money

Behalve het kader zelf bevat het akkoord ook bepalingen voor een opvolgingsmechanisme, capaciteitsopbouw en ondersteuning van landen. Daaronder valt ook de financiële steun. Rijke landen zullen tot 2025 jaarlijks 20 miljard dollar en vanaf dan tot 2030 elk jaar 30 miljard dollar voorzien om ontwikkelingslanden bij te staan bij inspanningen voor biodiversiteit.

Net zoals bij de klimaattop was dat ook een van de belangrijkste discussiepunten. In totaal zal tegen 2030 jaarlijks 200 miljard naar biodiversiteit moeten vloeien. Omgekeerd zullen schadelijke subsidies moeten worden afgebouwd.

Het is positief dat landen hiermee tot een akkoord zijn kunnen komen, maar om biodiversiteit effectief te behouden is een veelvoud van die bedragen nodig. Ondertussen verdwijnen ecosystemen nog steeds aan ijzingwekkend tempo door ontbossing, vervuiling en overexploitatie.

Nu moeten landen in actie schieten

Het kader en de beloftes zijn er, wat op zich al een overwinning is. Nu is het echt tijd voor actie. Alles hangt af van hoe, hoeveel en hoe snel landen zullen bijdragen aan de overeengekomen doelstellingen.

Ons land draagt daarin een belangrijke verantwoordelijkheid. Er blijft nog maar weinig over van de oorspronkelijke Belgische natuur en met onze consumptie dragen we bij aan ontbossing en natuurvernietiging in andere landen. Jaarlijks wordt pakweg de oppervlakte van het Brussels gewest ontbost om aan onze honger naar palmolie, vlees, chocolade, koffie en andere producten te voldoen.

Daarom is het cruciaal dat België zo snel mogelijk werk maakt van een ambitieuze, actiegerichte en alomvattende Nationale Biodiversiteitstrategie. Een plan dat duidelijk uiteenzet hoe we tegen 2030 biodiversiteitsverlies stoppen en omkeren. Binnen onze grenzen, door bossen en andere natuur te beschermen én te herstellen.

Maar ook in landen waar we ons bevoorraden, waar we die producten vandaan halen die ecosystemen aantasten of doen verdwijnen. Een plan dat biodiversiteit integreert in alle beleidsdomeinen en rust op samenwerking tussen sectoren – zoals aangehaald door Minister Khattabi op de COP. En met voldoende middelen om alles waar te kunnen maken.

BOS+ schaart zich dan ook volledig achter de reactie en verwachtingen van de Biodiversiteitscoalitie n.a.v. COP15.

V.l.n.r.: David Cooper, CBD Deputy Executive Secretary; COP 15 President Huang Runqiu, Minister of Ecology and Environment, China; Xia Yingxian, China; and Elizabeth Maruma Mrema, CBD Executive Secretary.

© IISD/ENB Mike Muzurakis