Hoe de honger naar elektronica ontbossing teweegbrengt

Vandaag de dag bestaat ongeveer 29% van het aardoppervlak uit bos. Dit aandeel slinkt echter zienderogen: tussen 2000 en 2018 werd 9% van het totale bosoppervlak gekapt. Dat is evenveel als 120 keer de oppervlakte van België. Vandaag verdwijnen er elke minuut zo’n 17 voetbalvelden aan bos. Enkele oorzaken hiervan zijn vrij voor de hand liggend.

Zo nemen bosbouw, de creatie van kleine landbouwgronden, bosbranden en de ontginning van handelsproducten elk een evenredig deel van de ontbossingsproblematiek op zich. Onder die ontginning van handelsproducten vallen bijvoorbeeld boskap voor grootschalige landbouw (veeteelt, soja, etc.), olieontginning, energieopwekking (bijvoorbeeld waterkrachtcentrales), maar dus ook mijnbouw.

Waarom mijnbouw?

Mijnbouw voorziet ons van allerlei mineralen en ertsen die als grondstof dienen voor de meest verscheidene producten: metaal, sieraden, elektronica, etc. Ons koopgedrag heeft dus een zeer grote impact op ontbossing in alle uithoeken van de wereld.

De onstilbare honger van de wereld naar fossiele brandstoffen en andere grondstoffen is dus zeker een oorzaak van ontbossing. Vele bossen worden bedreigd door olieboringen en mijnbouw. Vaak gaat deze industrie gepaard met wegenaanleg, ernstige vervuiling en biodiversiteitsverlies. Maar procentueel gezien bekleedt ontbossing voor mijnbouw slechts een klein aandeel in de gehele ontbossingsproblematiek. Waarom is het dan toch zo’n veelbesproken onderwerp?

© pixabay

Neveneffecten

Op het eerste gezicht lijkt mijnbouw inderdaad slechts een beperkt aandeel van de gehele ontbossing in te nemen: volgens bepaalde schattingen zou mijnbouw rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor ‘amper’ 1 tot 2 procent van de ontbossing in het Amazonegebied.

Ook het beleid met betrekking op ontbossing houdt rekening met deze verhoudingen, en heeft dus minder aandacht voor deze ontbossing. Doordat het beleid hoofdzakelijk focust op de primaire oorzaken van ontbossing zoals bevolkingsgroei of de productie van landbouwproducten, schiet het beleid omtrent ontbossing als gevolg van mijnbouw nog al te vaak te kort.

Verborgen ontbossing

Recent onderzoek heeft echter bewezen dat 90% van mijnbouw-gerelateerde ontbossing geen rechtstreeks gevolg is van mijnbouw, maar toch indirect gelinkt is aan de betreffende mijnbouw. Meer concreet gaat het hier over enkele zeer belangrijke factoren. In de eerste plaats dienen om mijnbouw te faciliteren er een heleboel infrastructuurwerken uitgevoerd te worden. Enkele voorbeelden hiervan zijn de bouw van huisvesting voor werknemers, de aanleg van wegen om de mijn te verbinden met de andere benodigde factoren in de productie van een mineraal etc.

Deze ontwikkeling van infrastructuur faciliteert op zijn beurt ontbossing van andere aard. Zo zorgen deze wegen er bijvoorbeeld voor dat anders onbereikbare stukken woud bereikbaar worden en opengesteld kunnen worden voor bosbouw of ze omgezet kunnen worden in landbouwgrond. We kunnen dus stellen dat de ontwikkeling van mijnbouw een belangrijke katalysator is voor ontbossing van andere aard (verstedelijking, landbouw, infrastructuur, bosbouw).

Maal tien

Hieraan kunnen we direct de tweede factor linken. De productie van mineralen staat niet op zichzelf, maar is afhankelijk van een heleboel toeleveringsketens. Deze ketens zullen zich parallel met de uitbouw van een mijn, ook ontwikkelen. Deze ontwikkeling zal er uiteraard voor zorgen dat er moet ontbost worden.

Onderzoek uit 2015 toonde aan dat maar liefst 90% van de mijnbouw-gerelateerde ontbossing geen direct gevolg is van mijnbouw, maar plaatsvond buiten de effectieve mijnsites. Dit maakt dat niet 1 à 2 procent van de ontbossing in het Amazonegebied mijnbouw-gerelateerd is, maar dit neerkomt op bijna 10%!

Black Friday

Een derde groot probleem met mijnbouw is dat eens alle mineralen uit de grond gehaald zijn, de mijn nutteloos is geworden. Hierdoor zal deze niet meer gebruikt worden, maar de schade aan de natuur kan ook niet meer hersteld worden. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld houtkap, waarbij ook grote stukken woud gekapt worden, maar deze bomen hier nadien in principe -de realiteit is echter vaak anders- wel opnieuw op kunnen groeien en de natuur zich weet te herstellen.

Met al deze bedenkingen in het achterhoofd, lijken koopjes voor elektronica helemaal misplaatst. Probeer je dit jaar eens te weerstaan aan de afgeprijsde gsm’s of de nieuwste spelconsole met korting op ‘black Friday’? Voor de productie van al deze elektronische apparaten zijn namelijk heel wat mineralen nodig die bijna allemaal afkomstig zijn uit mijnbouw. Jouw koopgedrag maakt dus zeker en vast het verschil! Koop bijvoorbeeld enkel een nieuwe gsm wanneer het echt nodig is, koop een tweedehands of refurbished exemplaar of ga op zoek naar een herstelbare en/of duurzame smartphone en maak mee het verschil.