Nieuws
Morgen (30/11) gaat in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) de 28e editie van de internationale klimaattop, COP28 van start. De komende twee weken zullen landen opnieuw onderhandelen over de collectieve inspanningen om de klimaatcrisis aan te pakken en hoe die zullen worden verdeeld.
Ook dit jaar volgt BOS+ dit enorm belangrijke proces van nabij op. Niet ter plaatse, maar daarom niet minder geïnteresseerd. Ook dit jaar wordt een goede uitkomst van de COP nóg wat urgenter en zijn de gevolgen verreikender. Hoewel de klimaatcrisis zich steeds duidelijker manifesteert – 2023 was het warmst gemeten jaar ooit – blijft ook dit jaar het ambitieniveau veel te laag en werd het beloofde beleid te weinig waargemaakt. Ook dit jaar hoestten de rijke landen niet de beloofde middelen op voor de arme landen voor hun strijd tegen klimaatcrisis (nochtans zo vastgelegd in akkoord van Parijs, al 8 jaar geleden) en belooft financiering voor klimaatinspanningen, -aanpassing en schade en verlies een heikel thema te worden. Ook dit jaar zullen inheemse gemeenschappen de boodschap herhalen dat hun rol als bewakers van biodiversiteit en klimaat onvoldoende wordt erkend. Ook dit jaar is er controverse rond mensenrechtenkwesties in het gastland.
Uitstap uit fossiel
Waar deze COP28 zich vooral aftekent van de vorige edities, is hoe alles zal draaien rond de hoofdoorzaak van de klimaatcrisis: fossiele brandstoffen. Het gastland VAE, is een belangrijke olieproducent, en de voorzitter van de COP, Sultan Al Jaber, is ook CEO van het nationaal petroleumbedrijf ADNOC. Al van bij zijn aanstelling sloegen middenveldorganisaties aan de alarmbel over de overduidelijke risico’s voor belangenvermenging, begin deze week lekte ook dat het team rond Al Jaber van de COP gebruik zou willen maken om contracten te onderhandelen met andere landen voor de afname van fossiele brandstoffen.
Het is daarom ook dat dit jaar NGO’s met nóg meer aandrang zullen pleiten voor een expliciete vermelding van de volledige uitfasering (‘phase out’) van fossiele brandstoffen in het slotakkoord van de top. Geen afname (‘phase down’) en ook zonder het adjectief ‘onverminderde’ (‘unabated’) – wat o.a. verwijst naar de afvang van CO2 in de schoorstenen van steenkoolcentrales, of het dichten van lekken in gaspijpleidingen. De doelstellingen van het akkoord van Parijs kunnen onmogelijk worden gehaald zonder een snelle overstap van fossiel naar hernieuwbaar.
Frappant genoeg, hoewel de technologieën voor die transitie al bestaan én economisch interessant zijn, blijven er grote subsidiestromen vloeien naar fossiele energie – in België alleen al meer dan 13 miljard – en worden nog steeds grote nieuwe fossiele projecten opgestart – vanuit ons land gefinancierd voor 11 miljard, volgens onderzoek van Fairfin.
Stand van zaken van klimaatplannen
Deze COP wordt ook een belangrijke editie omdat de eerste ‘Global Stocktake’ op de agenda staat, een soort wereldwijde ‘stand van klimaatzaken’. Alle wereldwijde geleverde klimaatinspanningen worden daarbij geëvalueerd, om te zien of we op schema zitten om de doelstellingen van het akkoord van Parijs te halen (spoiler alert: verre van). Op COP28 zullen op basis van een technisch rapport politieke beslissingen worden genomen hoe om te gaan met de conclusies van de ‘Stocktake’.
Ook over gemaakte beloftes rond bos werden dit jaar een aantal evaluatierapporten gepubliceerd. Ook daaruit blijkt dat we helemaal niet op het goede spoor zitten. In 2022 verloor de wereld ongeveer 2 keer de oppervlakte van België aan bos, een groot deel daarvan in onvervangbaar tropisch regenwoud. Dat betekent een toename met 4%, terwijl ontbossing net zou moeten afnemen met 10% per jaar om de belofte van Glasgow van COP26 waar te kunnen maken. Vorig jaar werden op COP27 verdere stappen gezet om van die belofte realiteit te maken, maar leek het enthousiasme terug wat lauwer. Daarom zullen we ook dit jaar bijkomende engagementen en concrete acties rond bos met argusogen opvolgen.
Elke tiende van een graad telt
Het is niet allemaal ‘doom & gloom’. Hoewel nog veel te weinig, hebben we dankzij de klimaatonderhandelingen tot nu toe wel al veel erger kunnen vermijden. Het ijs is wat gedooid tussen twee van de hoofdrolspelers in dit verhaal, de VS en China. De ontbossing in het Amazonewoud is onder nieuwe president Lula sterk afgenomen. CO2-emissies lijken stilaan de een plafond te bereiken en er is meer politieke wil om de capaciteit van hernieuwbare energie exponentieel op te schalen.
Dit is ook niet de ‘COP van de laatste kans’. Elke geboekte overwinning, elke tiende van een graad vermeden opwarming, staat gelijk aan minder menselijk leed, meer veerkrachtige ecosystemen en lagere toekomstige kosten.
Naast deze klimaatonderhandelingen zullen ook de verkiezingen op 9 juni volgend jaar enorm bepalend zijn voor toekomstig klimaatbeleid. Kom daarom met ons mee naar de Klimaatmars dit weekend in Brussel, om onze toekomstige regeringen duidelijk te maken dat het draagvlak voor een leefbare toekomst groot is.
Volg de COP28
Er valt nog veel meer te vertellen over deze cruciale top, over planetaire grenzen en kantelpunten, over de rol van voedselsystemen en agro-ecologie, gender, geopolitiek,…De komende weken zullen we dieper ingaan op verschillende topics die op de COP aan bod zullen komen.
Voor wie naast de rol van bomen en bossen ook andere klimaatonderwerpen graag opvolgt, raden we zeker aan om de berichtgeving van WWF, 11.11.11., Oxfam en andere leden van de Klimaatcoalitie aanwezig op de COP te volgen. Lees hier ook meer over de eisen van de Klimaatcoalitie voor de COP28.
