Nieuws
De laatste dagen van de COP zijn ingezet. De eerste voorlopige versies van de uitkomst van de COP zijn vrijgegeven, de reacties zijn over het algemeen lauw positief maar roepen vooral op om – nu het nog kan – de ambities sterk op te krikken. Met wat tot nu toe door landen is beloofd rond het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030, kijken we nog steeds aan tegen een opwarming van 2,4°C tegen 2100 – met veel ergere gevolgen dan de 1,5°C die nog steeds aangehaald aangehaald als ‘na te streven’.
Lokale en inheemse gemeenschappen zijn een belangrijk deel van de oplossing voor de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Hoewel ze maar 5% van de wereldbevolking uitmaken, beheren en beschermen ze in hun leefgebieden 80% van de nog overblijvende biodiversiteit.
Kleinschalige boeren, herders, mensen die het bos gebruiken om in hun levensonderhoud te voorzien, vissersgemeenschappen en jager-verzamelaars hebben hun gronden gedurende generaties gebruikt, beheerd en beschermd. Ze doen dat voor het overgrote deel op een duurzame manier, omdat die natuurlijke hulpbronnen belangrijk zijn voor hun levensonderhoud en het welzijn van toekomstige generaties.
80% van het Amazonewoud beschermd tegen 2025
Gregorio Diaz, algemeen coördinator van COICA, de koepelorganisatie voor inheemse organisaties in het Amazonegebied, stelt het zo: “De Amazone leeft samen met de gemeenschappen die erin leven. Inheemse gemeenschappen brengen oplossingen voor de klimaatcrisis door hun bossen te beschermen. Daarom eisen we dat tegen 2025 80% van het Amazonewoud wordt beschermd, met belangrijke aandacht voor de rol van jongeren en vrouwen”
Inheemse gemeenschappen krijgen de laatste jaren meer aandacht en erkenning voor die rol, maar nog niet voldoende. Bedreigingen en moorden op inheemse leiders die opkomen voor het respecteren van hun leefgebieden zijn de laatste jaren toegekomen. De COP26 moest de meest inclusieve klimaatconferentie ooit worden, maar dat staat in contrast met de beperkte toegankelijkheid voor veel inheemse gemeenschappen. Niet alleen omwille van de COVID-19 restricties, maar ook door de beperkte beschikbare middelen voor inheemse gemeenschappen om naar Glasgow te reizen.
Stewards van de wereldwijde biodiversiteit en het klimaat
Inheemse gemeenschappen laten hun stem steeds luider klinken. Daarbij eisen ze bovenop de erkenning en de beschermen van hun rechten, in het bijzonder eigendomsrechten voor hun territoria en zelfbeschikkingsrecht voor het beheer daarvan. Naast deelname en betrokkenheid, willen ze worden beschouwd als gelijkwaardige partners in het uitvoeren van lokale projecten, in nationale bestuursorganen en op internationale onderhandelingen zoals de COP. Ze eisen dat er meer rekening wordt gehouden met hun traditionele kennis wanneer het over duurzaam beheer van ecosystemen gaat. Daarnaast verwachten ze dat er meer middelen rechtstreeks bij hen terecht komen, en dat ze beter worden ondersteund om die rol als stewards echt te kunnen waarmaken.
Twee keer de oppervlakte van België
Ook de partners van BOS+ dragen die boodschap mee uit. Tijdens verschillende events op de klimaatconferentie in Glasgow nam Fermin Chimatani, van koepelorganisatie ANECAP, het woord. Niet alleen om meer aandacht en erkenning te vragen, maar ook om te laten zien hoe het wel kan. Een stem die moeilijk genegeerd kan worden: ANECAP vertegenwoordigt tien organisaties uit de bufferzones van beschermde natuurgebieden, die samen goed zijn voor zo’n vijf miljoen hectare – bijna twee keer de oppervlakte van België.
Interview met Fermin Shimatani, directeur van Peruaanse inheemse koepelorganisatie ANECAP en partner van BOS+, vanop de COP26 in Glasgow, over het belang van internationale erkenning en de ondersteuning van inheemse gemeenschappen in de strijd tegen de klimaatontwrichting en het wereldwijde biodiversiteitsverlies.
Met ondersteuning van de Provincie Antwerpen voert BOS+ samen met koepelorganisatie ANECAP en haar lokale organisaties en onze Peruaanse partner DRIS, een project uit dat inheemse gemeenschappen ondersteunt en versterkt in het herstel en duurzaam beheer van bos in hun leefgebieden en natuurreservaten.
Essentieel daarbij is de constructieve samenwerking tussen overheidsinstanties verantwoordelijk voor natuurbescherming, waarbij de gemeenschappen als gelijkwaardige partner mee de reservaten helpen beschermen.
Inhoudelijk ligt de focus van het project vooral op bosherstel en technische capaciteiten voor het beschermen van natuurreservaten. Bovendien is er veel aandacht voor lokale economische ontwikkeling en duurzaamheid van de resultaten, met activiteiten rond duurzame productie en waardetoevoeging van cacao en de CO2- en biodiversiteitsmonitoring.
Het project zet zo in belangrijke mate in op wat steeds dringender en belangrijker wordt: klimaatmitigatie. Door bos te beschermen én te herstellen worden broeikasgassen uit de biosfeer gehaald en in de biosfeer gestopt – en gehouden. Dit versterkt de reeds bestaande bijdrage van deze inheemse gemeenschappen aan wereldwijde klimaatdoelstellingen.
Vrijwaren van ecosysteemdiensten
Tegelijk is het ook een adaptatieproject. Beter beschermde, beheerde en herstelde bossen zijn beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering. Ook ecosysteemdiensten zoals water- en temperatuurregulering, erosiebuffering en voedsel- en materiaalvoorziening worden zo beter beschermd. Ecosysteemdiensten die van wereldwijd belang zijn, maar in de eerste plaats voordelen opleveren voor de lokale gemeenschappen zelf. In combinatie met de inzet op duurzame economische activiteiten zien we dat gemeenschappen minder kwetsbaar zijn tegen de toenemende gevolgen van een wispelturig klimaat.
Dankzij de integrale aanpak van een project dat inheemse gemeenschappen niet alleen versterkt maar hen ook als gelijkwaardige projectpartner beschouwt, zal op termijn de veerkracht van de leefgebieden van de gemeenschappen – het bos en de bevolking zelf – toenemen.
Het project wordt gefinancierd door de Provincie Antwerpen, en maakt deel uit van het BOS+ programma ondersteund door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking – DGD , waarmee we in zes landen werken aan bosbescherming, bosherstel, duurzaam bosbeheer en agroforestry, samen met en ten voordele van lokale en inheemse gemeenschappen.
