Nieuws
Vlaamse onderzoekers hebben een model ontwikkeld dat de opname van fijn stof door bossen inschat: 24% van het fijn stof dat op dennenbomen terechtkomt, wordt definitief verwijderd. Een grove dennenbos in Brasschaat levert volgens het model onze volksgezondheid 1.000 euro per hectare bos per jaar op. Alle Vlaamse dennenbossen samen besparen op die manier 39 miljoen euro in de volksgezondheid. Straffe cijfers die vragen om een woordje uitleg.
Onlangs verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift Environmental Science & Technology een artikel waarin Vlaamse onderzoekers een model ontwikkelen dat de opname van fijn stof door bossen beschrijft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is fijn stof de 13de meest belangrijkste doodsoorzaak. In Vlaanderen is het de belangrijkste luchtvervuilende stof, die jaarlijks een maatschappelijke kost veroorzaakt van 5 miljard euro en 80.000 gezonde levensjaren teniet doet (bron: VMM).
Vegetatie, en bossen in het bijzonder, kunnen een belangrijke rol spelen in het opvangen van fijn stof uit de lucht (zie figuur). Het fijn stof uit de atmosfeer komt door luchtstromingen in contact met de bladeren of naalden, en wordt daar deels op afgezet (deposition). Dat fijn stof spoelt af (wash-off), wordt opgenomen door blad of naald, ingekapseld in de waslaag errond of afgebroken. Een deel van het fijn stof dat zich op de bladeren heeft afgezet, komt opnieuw in de lucht terecht (resuspension). De uiteindelijke verwijdering van fijn stof gebeurt door de afspoeling van de onderste bladlaag naar de bodem.
Copyright: American Chemical Society
De Vlaamse onderzoekers verfijnden een Vlaams model (ANAFORE) door rekening te houden met de verschillende opname van fijn stof in de verschillende vegetatielagen, de invloed van weersomstandigheden (wind & neerslag) op de opname van fijn stof, en de invloed van de groei van het bos. Dit model werd getoetst aan meetresultaten voor een grove dennenbos (De Inslag in Brasschaat). Grove den is een goed voorbeeld omdat deze boomsoort, onder meer door zijn wintervaste naalden, erg efficiënt is in het verwijderen van fijn stof. De capaciteit om fijn stof te verwijderen verschilt sterk van boomsoort tot boomsoort. Op veel loofbomen komt, bij vergelijkbare omstandigheden, 10 keer minder fijn stof op het blad terecht dan op de naalden van grove dennen. Uit het model blijkt de Leaf Area Index (of de totale oppervlakte aan bladeren of naalden) de belangrijkste factor te zijn om de efficiëntie van fijn stofopname te verklaren.
Uit het model en de meetresultaten blijkt dat ongeveer een kwart van het fijn stof dat op het grove dennenbos terechtkomt, definitief uit de lucht wordt verwijderd. Gezondheidseconomische modellen duiden aan dat dit overeenkomt met een jaarlijkse vermeden kost van 915 tot 1.075 euro per hectare voor het onderzochte bos. Wanneer we de opbrengst van deze ecosysteemdienst bijvoorbeeld vergelijken met de houtopbrengst (geschat op 144 euro per hectare per jaar) blijkt dat het belang van onze bossen voor de volksgezondheid drastisch onderschat wordt: alle Vlaamse grove dennenbossen samen zorgen voor een vermeden kost van 39 miljoen euro aan de volksgezondheid, alle Vlaamse bossen, bomen en struiken samen voor een veelvoud daarvan.
Link naar het oorspronkelijke artikel: Schaubroeck T., Deckmyn G., Neirynck J., Staelens J., Andriaenssens S., Dewulf J., Muys B. & Verheyen K. (in press). Multilayered Modeling of Particulate Matter Removal by a Growing Forest over Time, From Plant Surface Deposition to Washoff via Rainfall. Environmental Science & Technology, http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021%2Fes5019724
