Nieuws
We hebben er hier misschien niet zoveel van gemerkt, maar deze zomer was wereldwijd zeer, zeer warm. En met de temperatuur die door het dak ging, kregen we ook records voor bosbranden. Een overzicht.
In Canada waren ze heel letterlijk ontembaar. Het land en bij uitbreiding het hele Noord-Amerikaanse continent zag er nog nooit zoveel: de branden besloegen meer dan 160.000 vierkante kilometer – pakweg 5 keer de oppervlakte van België. Het brandseizoen is er nog niet afgelopen en dat cijfer blijft dus nog stijgen. In Hawaii verloren meer dan 100 mensen het leven bij branden die voor 5 miljard dollar schade veroorzaakten.
Dichter bij huis, in de omgeving van de stad Alexandroupolis in Griekenland werd de grootste bosbrand ooit in de EU geregistreerd. Meer dan 70.000 hectare – de helft van de oppervlakte bos in Vlaanderen – ging daar in de vlammen op. Brandweerkorpsen uit heel Europa helpen daar nog steeds mee blussen. Sommigen laten daarbij het leven. In Tenerife moesten meer dan 10.000 mensen worden geëvacueerd door de brand in een natuurreservaat.
Stijgende trend in lijn met klimaatverandering
Nieuw onderzoek van de Universiteit van Maryland toont aan dat bosbranden wereldwijd bijna twee keer zoveel bos doen verdwijnen dan 20 jaar geleden. Momenteel verliest de wereld per jaar gemiddeld ongeveer de oppervlakte van België aan bos door vuur. De voorbije twintig jaar zouden bosbranden zo een kwart van het bosverlies voor hun rekening nemen. Voor 2023 kan de definitieve balans nog niet gemaakt worden, maar door de enorme oppervlakte van de branden in Canada zal dit jaar het gemiddelde nog verder stijgen.
Dit hoeft geen verassing te zijn. Klimaatverandering doet temperaturen stijgen. Ook het risico op droogte en de duur en intensiteit van hittegolven nemen toe. Bossen verzwakken door het veranderend klimaat en andere menselijke invloeden en worden daardoor vatbaarder voor vuur. Branden worden zo veel sneller groter en veel moelijker te stoppen. Dat het dit jaar zo warm is komt door de dodelijke cocktail van klimaatopwarming en El Niño, een weerfenomeen dat warmte uit de oceaan de atmosfeer in pompt. Het El Niño-effect is pas op zijn hevigst volgend jaar, dus 2024 belooft nóg heter te worden.
Vicieuze cirkel van vuur
De vele branden veroorzaken enorm menselijk leed, economische schade en natuurverlies. Daarbovenop stoken de branden op hun beurt bijkomende klimaatrisico’s op. De grootste oppervlaktes (zo’n 70%) verliezen we in boreale gebiedenEen boreale zone is het overgangsgebied tussen de gematigde en de toendrazone op de continenten van het noordelijk halfrond. Het is een gebied met een subarctisch klimaat, ruwweg tussen 55° en 70° Noorderbreedte. Grote delen van dit gebied zijn met bos bedekt, voor veel vormen van landbouw is het er te koud. De boreale bossen in deze zone worden ook taiga genoemd, vooral in Europa en Azië. – die sneller opwarmen dan de rest van de wereld. In die bossen en de permafrost in de bodem eronder zit zo’n 30 tot 40% van de wereldwijde koolstof opgeslagen.
Rond de evenaar is er dan weer de vaststelling dat sinds kort ook het regenwoud vlamvat, iets wat onder natuurlijke omstandigheden niet mogelijk zou zijn. Die branden dreigen mee het Amazonewoud voorbij een kantelpunt van uitdroging te duwen. Dat zou gepaard gaan met de uitstoot van enorme hoeveelheden broeikasgassen. Een neerwaartse spiraal die we alleen kunnen vermijden door zo snel mogelijk verdere klimaatopwarming terug te dringen.
Veerkrachtig bos
De uitstoot van broeikasgassen moet zeer dringend drastisch naar omlaag. Tegelijk blijft het cruciaal om te investeren in meer veerkrachtig bos. Zeker in gebieden die gevoelig zijn voor bosbranden. In bos dat wordt beschermd, hersteld en duurzaam beheerd door lokale gemeenschappen. Hoe gezonder het bos en hoe beter mensen zijn in brandpreventie en -bestrijding, hoe kleiner het risico op rampzalig grote branden.
Hier werkt BOS+ actief aan, samen met onze lokale partner IBIF in het Chiquitanía droogbos in Bolivia. Ondersteun het project via deze link.
