Updates
Het project
Locatie
Doelstellingen
Onze aanpak
Contact
© Leen van Zele
Sápara

De strijd van de inheemse Sápara tegen klimaatontwrichting

  • Locatie Pastaza, Ecuador
  • Periode 2021 -2024

Om het ’tipping point’ van de huidige klimaatverandering te vermijden, moeten we voor 2025 ongeveer 80% van het Amazonewoud beschermen. Het grootste regenwoud op aarde heeft echter dagelijks te kampen met bedreigingen. Eind 2021 zetten BOS+ en Ecociencia, samen met een inheemse bevolkingsgroep uit het Ecuadoraanse deel van het Amazonegebied, de Sápara, een project op dat de bevolking de tools aanreikt om hun grondgebied beter te kunnen beschermen. Dit project werd omgedoopt tot het Vlaggenschipproject en wordt financieel ondersteund door Provincie Vlaams-Brabant.

Behoud van het grootste bos op aarde

Het planten van bomen is momenteel razend populair, vooral in het kader van het beteugelen van de klimaatverandering. Maar het wordt vaak vergeten dat ook het behoud van onze bestaande bossen essentieel is om de opwarming van de aarde tegen te gaan, zeker het grootste bos op aarde, met een grootte van 6,7 miljoen km²; het Amazonewoud.

Het Amazonewoud is verspreid over maar liefst negen landen; Brazilië (60%), Peru (13%), Colombia (9%), Venezuela (5%), Bolivia (5%), Guyana (3%), Suriname (2%), Ecuador (1,5%) en Frans-Guyana (1,5%). Hoewel het woud in Ecuador niet de grootste oppervlakte bestrijkt, bevat het Ecuadoraanse Amazonegebied een van hoogste concentraties CO2 van het hele Amazonegebied. Het vrijwaren en beschermen van dit gedeelte is met andere woorden cruciaal.

© Leen van Zele

Het Amazonewoud onder druk

Het aantal bedreigingen voor het Amazonewoud neemt de laatste jaren enorm toe, zelfs in de meest biodiverse en wettelijk beschermde gebieden. De ontstilbare vraag naar aardolie, mineralen en hout zorgen voor ontbossingen op onafzienbare schaal, met het verlies van een rijke biodiversiteit en het vrijkomen van enorme hoeveelheden CO2 als gevolg. 

De Sápara

Een deel van het bedreigde Ecuadoraanse Amazonewoud is het leefgebied van de Sápara; een inheemse bevolkingsgroep die met uitsterven bedreigd is (de bevolkingsgroep telt nog zo’n 559 personen). Het grondgebied waarop ze wonen bestrijkt maar liefst 360.861 ha en bevindt zich in een afgelegen deel van de Ecuadoraanse Amazone, waar de bedreigingen voor het woud tot voor kort beperkt waren. 

© Leen van Zele

Beschermers van het woud

De Sápara leven in en met het woud en kennen de waarde van hun Amazonegebied beter dan wie dan ook. Ze treden al eeuwen lang op als behoeders van het woud maar beschikken in het kader van de huidige bedreigingen niet over de nodige tools en financiën om controle te hebben over het gebruik van hun land.

De bescherming van het Amazonewoud moet bovendien langdurig zijn, dus een effectieve organisatie van die bescherming is cruciaal.

© Leen van Zele
Sápara
  • Ruth Toquiton; coördinator van de milieumonitors van de Sápara, aan het woord.

Burgertoezicht

BOS+, de Ecuadoraanse NGO Fundación EcoCiencia en de overheid, ondersteunen lokale Sápara toezichters en verantwoordelijken binnen de inheemse koepelorganisatie van de Ecuadoraanse Amazone ‘CONFENIAE’, om hun woongebied zelf te beschermen en zo klimaatverandering tegen te gaan.

Er wordt, in samenwerking met de koepelorganisatie van de inheemse bevolking, een participatief systeem van burgertoezicht  opgezet en gehanteerd in 8 Sápara gemeenschapen, met name die van Llanchamacocha, Ripanu, Jandia Yaku, Masaramu, Atatakuinjia, Tsitsanu, Ninamuricha en Cuya Cocha.

Hiermee wordt niet alleen het Amazonewoud veilig gesteld, maar ook de levenskwaliteit van de bevolking wordt verzekerd. De lokale gemeenschap krijgt uitgebreide vormingen, we werken samen protocollen uit, we voorzien materialen en zetten bijkomende financieringsmodellen uit. Cruciaal in dit proces is dat we traditionele kennis koppelen aan nieuwe technologieën en de jongeren maximaal betrekken.

Sápara

Een sterke monitoring als overwicht

Fundación EcoCiencia heeft een hele geschiedenis in het ontwikkelen van wetenschappelijk onderbouwde monitoring- en territoriale verdedigingsmodellen, die nu als referentie dienen voor andere inheemse volkeren die vergelijkbare processen initiëren. Het werk van de organisatie met de Waorani bevolkingsgroep is bijvoorbeeld erg intensief geweest de voorbije jaren en het is nu de bedoeling om dit werk verder uit te breiden naar de koepelorganisatie CONFENIAE.

Specifiek met de middelen van de provincie Vlaams-Brabant willen we de koepelorganisatie versterken om bewaak-, monitoring-, waarschuwings-, controle- en responsprotocollen in inheemse gebieden te ontwikkelen om een adequate lokale en provinciale articulatie te genereren, rekening houdend met de reeds bestaande methoden van territoriale defensie.

Er zullen ook belangrijke stappen gezet worden in het beter in kaart brengen van het aanwezige bos en overeenkomstige koolstof in het territorium, om zo de ontbossing en de impact op klimaatverandering op te meten.

Sápara

Bomen planten

Sinds begin 2023 ging een nieuwe fase binnen het project van start. In de woongebieden van de Sápara worden nu ook bomen aangeplant. Het gaat hierbij voornamelijk over bomen met medicinale eigenschappen. Dit heeft niet alleen voordelen voor de gezondheid binnen de gemeenschappen, maar zorgt ook voor de herwaardering van hun tradionele kennis van het gebruik van de bomen voor geneeskundige toepassingen.

Het gaat om zo’n 6000 bomen, opgekweekt in een gereactiveerde lokale boomkwekerij.

De provincie Vlaams-Brabant investeert ook in deze tweede fase van het project opnieuw 130.000 euro. 

Ecuador

Pastaza

  • Verhaal
  • Project
Lokale steun met een globale impact

Doelstellingen

Door de Sápara lokaal bij te staan in de bescherming en het herstel van het Amazonewoud in hun woongebied, ondersteunen we de inheemse gemeenschappen in hun levensonderhoud, beschermen we de biodiversiteit in de regio en gaan we (de gevolgen van) klimaatontwrichting tegen.

Ondersteunen van Sápara

BOS+, CONFENIAE, Fundación Ecoscienca en de overheid geven technische en financiële steun aan de Sápara om hun woud effectiever te beschermen, om te gaan met (de gevolgen van) de klimaatcrisis en te voorzien in hun levensonderhoud.

Klimaatmitigatie- en adaptatie

Met het project ondersteunen we de Sápara enerzijds om hun natuurgebied te beschermen door hun beheersactiviteiten verder uit te bouwen en te verbeteren (klimaatmitigatie) en anderzijds om hun activiteiten aan te passen aan de klimaatcrisis (klimaatadaptatie).

Bescherming biodiversiteit

Door de Sápara te ondersteunen in het beheer van het Amazonewoud enerzijds, en de herbebossing van hun woongebied anderzijds, beschermen we de biodiversiteit in hun gebied.

Onze aanpak

BOS+ ondersteunt lokale Sápara toezichters en verantwoordelijken van de inheemse koepel CONFENIAE, in samenwerking met de overheid, om hun woud zelf te beschermen en te herstellen, om zo klimaatverandering tegen te gaan. 

  • Nieuwe technologie met traditionele kennis combineren

    Er wordt, samen met de koepelorganisatie van de inheemse bevolking, een participatief en effectief systeem van burgertoezicht door de Sápara opgezet en gehanteerd in 8 Sápara gemeenschappen. Meer bepaald in Llanchamacocha, Ripanu, Jandia Yaku, Masaramu, Atatakuinjia, Tsitsanu, Ninamuricha en Cuya Cocha. Hiermee wordt niet alleen het Amazonewoud veilig gesteld, maar ook de levenskwaliteit van de bevolking wordt verzekerd.

    Binnen het project wordt de traditionele kennis van de Sápara gekoppeld aan nieuwe technologieën en worden uitgebreide vormingen opgezet; protocollen ontwikkeld; materialen voorzien en bijkomende financieringsmodellen uitgezet. De jongeren uit de gemeenschappen worden bovendien betrokken bij het hele traject.

  • Kennisdeling

    De Ecuadoraanse NGO Ecociencia, heeft heel wat wetenschappelijk onderbouwde monitoring- en territoriale verdedigingsmodellen ontwikkeld die als referentie dienen voor andere inheemse volkeren die vergelijkbare processen initiëren. Het werk van de organisatie met de Waorani bevolkingsgroep is bijvoorbeeld erg intensief geweest de voorbije jaren en de bedoeling is om dit werk verder uit te breiden. Deze succesvolle ervaringen worden nu toegepast in het Sápara territorium.

  • Herbebossen van het woud

    Sinds begin 2023 ging een nieuwe fase binnen het project van start. In de woongebieden van de Sápara worden nu ook bomen aangeplant. Het gaat hierbij voornamelijk over bomen met medicinale eigenschappen. Dit heeft niet alleen voordelen voor de gezondheid binnen de gemeenschappen, maar zorgt ook voor de herwaardering van hun traditionele kennis van het gebruik van de bomen voor geneeskundige toepassingen.

    Financiers
  • Provincie Vlaams-Brabant
    Partners
  • Fundación EcoCiencia