Nieuws
In 2019 werd Bolivia geteisterd door bosbranden van ongeziene omvang. Deze branden worden veroorzaakt door het toenemend aantal droogtes in het land, een gevolg van de wereldwijde klimaatontwrichting. De gevolgen van die klimaatcrisis worden vooral gevoeld door de inheemse gemeenschappen en zij die het minst aan de klimaatverandering bijdragen. Enkele inheemse gemeenschappen uit de Chiquitania en Monte Verde regio’s bleven echter niet bij de pakken zitten en vonden, in samenwerking met BOS+ en lokale partners, enkele oplossingen voor het klimaatonrecht dat hen ten dele viel.
De bosbranden in Bolivia waren op zijn minst gezegd een “wake-up call” voor het maatschappelijk middenveld en de regering van het land. De publieke verontwaardiging omtrent het feit dat de regering niets gedaan had om de (oorzaken van de) bosbranden aan te pakken was zo groot, dat het zelfs de resultaten van de nationale verkiezingen in 2019 zou hebben beïnvloed. Het maatschappelijk middenveld gaf daarop de regering een duidelijk signaal dat bosbranden van dergelijke omvang onaanvaardbaar zijn en om degelijke, structurele oplossingen vragen.
Vista Mirador – Chiquitania ©IBIF
Samen met inheemse gemeenschappen, konden lokale partners en BOS+ enkele structurele oplossingen bedenken voor de door bosbranden geteisterde Chiquitania en Monte Verde regio’s, die de gemeenschappen in de regio’s wapenen tegen klimaatontwrichting en -onrecht. Naast de ondersteuning van hun economische activiteiten, kregen beide regio’s organisatorische ondersteuning. Op deze manier vergroot hun veerkracht en zijn de lokale gemeenschappen beter voorbereid op noodsituaties ten gevolge van klimaatverandering. Tot slot werden ze opgeleid in het indienen van schadeclaims door nieuwe technologieën te introduceren en argumenten voor te dragen om de waarde van hun bos effectief in te schatten, waardoor ze kunnen eisen dat de overheid actie onderneemt indien hun bos bedreigd wordt.
Chiquitania regio’s wapenen zich tegen klimaatontwrichting met klimaatresistente landbouw en monitoring
Het groeiend aantal bosbranden en klimaatontwrichting zijn nauw verwant in de Boliviaanse Chiquitania, een droogbos habitat. De klimaatcrisis zorgt voor sterkere winden en frequentere droogtes in het gebied, en verlengen er het droge seizoen. Steeds langer wordende droge seizoenen vergroten de schaal van de branden in de regio, waardoor niet alleen het levensonderhoud van de mensen die er wonen in gevaar wordt gebracht, maar ook hun leven. Inheemse gemeenschappen en plattelandsgebieden zijn bijzonder kwetsbaar omdat de branden zich meestal in en rond hun woongebied plaatsvinden.
Dat woongebied, het droogbos, is van groot belang voor het klimaat, omdat het ecosysteemdiensten voorziet zoals de bescherming van de waterbronnen, recyclage van de nutriënten (opslag, interne recyclage, opname van nutriënten), bescherming van de bodem (preventie van verlies van bodem door winderosie), regulering van het microklimaat (regulatie van de globale temperatuur en ander klimatologische processen) en de opvang en opslag van koolstof.
Puesta del sol – Chiquitania ©IBIF
Als reactie op de branden in 2019, hebben heel wat inheemse gemeenschappen uit verschillende Chiquitania-gemeenschappen hun vermogen om op rampen te reageren vergroot en hun levensonderhoud gediversifieerd om hun afhankelijkheid van één enkele activiteit te verminderen. Deze inspanningen worden ondersteund door BOS+ via verschillende lokale partners.
36 families uit 5 dorpen in het inheemse gebied Turubó Este (gemeente San José de Chiquitos) kregen technische bijstand voor het ontwikkelen van biologische groentetuinen voor eigen gebruik via PROBIOMA. Daarnaast kregen de families technische ondersteuning, die hen niet alleen helpt bij het vinden van nieuwe bronnen van inkomsten, maar het hen ook mogelijk maakt voedsel te verbouwen zonder te hoeven “chaqueren” (het kappen en verbranden van vegetatie en bomen), waardoor het risico op het ontstaan van branden afneemt.
Doña Teresa vertelt dat ze vroeger uren moest rijden naar de dichtstbijzijnde stad om vers voedsel aan te kopen. Hierdoor beschikte ze maar zelden over verse groenten en fruit. Met de hulp van PROBIOMA beschikt ze – samen met meer dan 100 families – over een eigen agro-biologische moestuin
Partner IBIF voorziet het herstel van het bos in de regio. Verschillende gemeenschapskwekerijen startten in november 2020 met het opkweken van de plantjes. Er worden zowel de Almendra Chiquitania (inheemse amandelboom), als meer commerciële boomsoorten gekweekt. Met de plantjes wordt aan bosherstel gedaan in verschillende gemeenschappen.
De Monxoki-bevolking kweekte, met de hulp van IBIF, 19.725 zaailingen van inheemse Chiquitania boomsoorten in het gebied van Lomero. Deze zaailingen zullen zes gemeenschappen helpen om iets meer dan 190 hectare bos te herstellen dat beschadigd werd door bosbranden. © Lien Merre
Met de hulp van wachtposten in de gemeenten Roboré (vertegenwoordigers van de Turubo Este-gemeenschappen), vrijwillige brandweerlieden en autoriteiten, werd er daarnaast ook een opleiding gegeven over hoe de gemeenschappen aan satellietmonitoring van branden en ontbossing kunnen doen met behulp van de ‘Forest Watch’-tool. Via workshops deden ze kennis op over het opvolgen van ontbossing, brandmeldingen en hoe zij informatie kunnen verzamelen over beschermde gebieden, mijnconcessies, gemeenschapsgronden, verlies van vegetatie, enz
Via workshops deden inheemse gemeenschappen kennis op over het opvolgen van branden en ontbossing. © Lien Merre
De uitbreiding van veerkrachtige bossen voor een duurzame lokale economie in het Monte Verde gebied
In samenwerking met APCOB, maakte BOS+ de creatie mogelijk van het honingmerk “CHIQUITANA, HONEY THAT RESTORES”, in het Monte Verde gebied. Met het project, dat inzet op de uitbreiding en het herstel van veerkrachtige bossen in de Monte Verde regio, werd een duurzame lokale economie gefaciliteerd voor de inheemse gemeenschappen van de Pichincha en wordt de biodiversiteit in de regio beschermd.
Zo’n 65 families (onder wie vooral vrouwen) uit Monte Verde en San Javier kregen hulp bij het ontwikkelen van hun kennis en middelen over meliponicultuur en bijenteelt
De door bosbranden geteisterde regio is de woonplaats van heel wat unieke fauna en flora, waaronder de meliponini –bij, die geen angel heeft. Deze bijensoort staat gekend voor het produceren van honing met een hoge voedingswaarde en medicinale eigenschappen. De honing voorziet nu een bijkomend inkomen voor de gemeenschappen die deel uitmaken van het project. Zo’n 65 families uit Monte Verde en San Javier kregen hulp bij het ontwikkelen van hun kennis en middelen op het gebied van meliponicultuur (van de meliponini-bijen) en bijenteelt (voor de gekende Afrikaanse Apis bijen).
De uitbreiding en het herstel van de droogbossen zorgen dus niet alleen voor een bron van inkomen voor de gemeenschappen uit de regio, maar zorgen er ook voor dat het bos en de gemeenschappen beter gewapend zijn tegen de gevolgen van klimaatontwrichting.
Lees meer over klimaatonrecht en de 11.11.11 campagne
