- Wereldwijd verloren de tropen 4,1 miljoen hectare primair bos in 2022, 10% meer dan in 2021.
- Deze verliezen deden zich voor ondanks de beloftes van 145 landen op de COP26 in 2021 om hun inspanningen op te krikken om ontbossing te verminderen en te stoppen tegen 2030; volgens de nieuwe gegevens van de Universiteit van Maryland ligt de wereld ver achter op schema om het doel van nul ontbossing te halen.
- Volgens Frances Seymour van het World Resources Institute is er dringend behoefte aan meer financiering voor de bescherming en het herstel van bossen.
JAKARTA – In de tropen nam het verlies aan oppervlakte van primair (lees: onvervangbaar) tropisch regenwoud in 2022 met 10% toe in vergelijking met 2021. Bosverlies in hotspots van ontbossing zoals Brazilië en de Democratische Republiek Congo bleven versnellen volgens nieuwe data van de Universiteit van Maryland.
Volgens de gegevens, die beschikbaar zijn op het platform Global Forest Watch (GFW), dat wordt beheerd door het World Resources Institute (WRI), is in de tropen in 2022 4,1 miljoen hectare primair bos verloren gegaan, tegenover 3,75 miljoen hectare in 2021. Het beboste gebied dat verloren gaat is zo groot als Zwitserland en de snelheid waarmee het bosareaal verloren gaat komt overeen met het verlies van 11 voetbalvelden bos per minuut. “Over het algemeen hebben we sinds de eeuwwisseling een achteruitgang gezien van enkele van de belangrijkste ecosystemen ter wereld, ondanks jarenlange inspanningen om die trend te keren,” zegt Mikaela Weisse, directeur van GFW.
Ondanks het feit dat Bolivia minder dan de helft van de hoeveelheid primair bos van Indonesië heeft, overtrof het het Zuidoost-Aziatische land in de snelheid waarmee primair bos verloren gaat. Landbouw voor de productie van grondstoffen als soja is de belangrijkste oorzaak van bosverlies in Bolivia. Weisse zei dat sojabonen een specifieke grondstof zijn die de ontbossing in het land aanjaagt. De expansie van sojabonen heeft er geleid tot bijna een miljoen hectare ontbossing sinds de eeuwwisseling.
De bossen van Bolivia kunnen in de toekomst nog meer onder druk komen te staan nu de regering een toename van de agribusiness ondersteunt, met als doelen het verminderen van de import, de productie van biobrandstoffen en het verhogen van de productie van vee. Deze doelstellingen gingen gepaard met de decriminalisering van illegale ontbossing en een toename van ontbossingsvergunningen. Branden hebben de afgelopen jaren ook aanzienlijk bijgedragen aan het bosverlies in Bolivia. In 2022 waren ze verantwoordelijk voor ongeveer een derde van het totale verlies aan primair bos in het land.
“Branden in Bolivia worden bijna altijd aangestoken door mensen om land klaar te maken voor landbouwactiviteiten, maar verspreiden zich uit de hand door droogte,” zegt Weisse. “Die droogtes zelf kunnen verband houden met ontbossing, omdat ontbossing in het Amazonegebied regionale neerslagpatronen verstoort.”
Ghana
Een andere opvallende trend in de gegevens is het verlies van bossen in Ghana. In 2022 verloor het West-Afrikaanse land 18.000 ha primair bos (iets meer dan de oppervlakte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest), een toename van bijna 70% ten opzichte van 2021 en de grootste toename in bosverlies van alle landen in de afgelopen jaren. Dit is vooral zorgwekkend omdat er in Ghana nog maar weinig primair bos over is. Het is wel belangrijk om op te merken en te erkennen dat Ghana’s bosverlies in totale oppervlakte klein is in vergelijking met de landen met het grootste bosverlies, aldus Goldman.
“Dit verlies in Ghana lijkt zich uit te breiden naar beschermde gebieden, die de enige overgebleven stukken oerbos in het land zijn,” zegt ze. “En een deel van het verlies grenst aan cacaoplantages en heeft een patroon van kleinschalige kaalslag dat waarschijnlijk geassocieerd wordt met de cacaoproductie, terwijl andere stukken verlies verband lijken te houden met brand en goudwinning.”
Indonesië
Het op drie na grootste verlies aan primair tropisch bos vindt plaats in Indonesië. In 2022 ging in het Zuidoost-Aziatische land, dat het op twee na grootste tropische woud ter wereld herbergt, 230.000 ha primair bos verloren. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2021, toen 202.900 ha verloren ging (ongeveer de oppervlakte van Vlaams-Brabant).
Er is wel nog steeds een aanhoudende neerwaartse trend in het gemiddelde verlies aan primair bos in Indonesië. Van 2020 tot 2022 was het land in staat om 64% van het verlies aan primair bos te verminderen ten opzichte van het gemiddelde van 2015 tot 2017. Dit betekent dat Indonesië zijn primaire bosverlies meer heeft teruggedrongen dan eender welk ander land in de afgelopen jaren, volgens Goldman.
Ze zei dat overheidsbeleid en corrigerende maatregelen lijken bij te dragen aan deze vermindering. Dit beleid omvat meer brandcontrole en inspanningen voor handhaving, een moratorium op nieuwe licenties voor palmolie en plantages voor houtkap dat in 2019 permanent werd, en hernieuwde engagementen om veengebieden en mangrovebossen te beschermen en te herstellen.
De inzet van bedrijven om een einde te maken aan ontbossing lijkt ook te werken in zowel Indonesië als Maleisië, waar het verlies van primair bos in 2022 laag bleef en de afgelopen jaren is afgevlakt, aldus Goldman. Ze wees erop dat 83% van de palmolieraffinagecapaciteit in beide landen nu onder geen ontbossing, geen turf en geen exploitatie (NDPE) engagementen valt. De Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) heeft in 2018 ook de certificeringsvereisten aangescherpt om ontbossing en veenconversie te verbieden.
Specifiek voor Maleisië heeft de regering een certificeringsysteem voor duurzame palmolie opgezet met de naam Malaysia Sustainable Palm Oil (MSPO). In 2017 heeft de Maleisische regering de MSPO-certificering verplicht gesteld. in 2020. Bovendien heeft de Maleisische regering een maximum gesteld aan het plantageareaal in 2019 tot en met 2023. Het land heeft in 2022 ook nieuwe bosbouwwetten aangenomen om de straffen voor illegale houtkap te verzwaren.
Buiten de Tropen
Wereldwijd is het verlies aan boombedekking, waaronder het verlies van primaire, secundaire en aangeplante bossen, met 10% gedaald in 2022. Maar de afname is meer het gevolg van een afname in brandgerelateerde verliezen, met name in de boreale bossen van Rusland, waar tussen 2021 en 2022 34% minder bomen verloren gingen.
In 2022 daalde het aantal brandgerelateerde verliezen met 28% ten opzichte van 2021, hoewel sommige gebieden nog steeds te kampen hadden met aanzienlijke verliezen, zoals in Spanje, waar grote bosbranden woedden met een recordverlies aan boombedekking als gevolg. Ondertussen zijn de wereldwijde niet-brandverliezen in 2022 licht gestegen. Daarom is de afname in wereldwijd verlies aan boombedekking geen indicatie van een positieve trend, aldus Weisse.
Oproep tot actie
Terwijl sommige landen, zoals Indonesië en Maleisië, veelbelovende resultaten boeken om bosverlies tegen te gaan, zijn bij andere de activiteiten en het beleid voortgezet die de ontbossing in kritieke gebieden versnellen. Maar er zijn nog steeds redenen om hoopvol te zijn, zei Seymour.
Ten eerste is er een opleving in de waardering van de niet-koolstofgerelateerde voordelen van bossen, zegt ze. De VN-biodiversiteitsconferentie van 2022 in Montreal heeft bijvoorbeeld een kader opgeleverd dat een reeks doelen en streefdoelen bevat. Die zullen naar verwachting de geldstromen naar natuurbescherming en -herstel vergroten.
Ten tweede zou nieuw leiderschap een verschil kunnen maken. Ze noemde het voorbeeld van de Braziliaanse president Lula, die op 1 januari is aangetreden. Hij en zijn regering hebben beloofd om tegen 2030 een einde te maken aan de ontbossing in het Amazonegebied en andere biomen in Brazilië, door command and control acties te combineren met een meer langetermijnperspectief rond duurzame economische ontwikkeling. Seymour wees erop dat Lula al eens eerder de ontbossing in het Amazonegebied drastisch had teruggedrongen.
Ook de Wereldbank heeft een nieuwe voorzitter, Ajay Banga. Hij heeft aangegeven klimaatverandering te willen aanpakken. Op zijn eerste werkdag vroeg hij de 16.000 medewerkers van de kredietverstrekker om dubbel zo hard in te zetten op ontwikkeling en inspanningen voor klimaat. Dit, zei Seymour, zou de aanzienlijke middelen kunnen mobiliseren die beschikbaar zijn voor die instelling om landen te ondersteunen bij het integreren van bosbescherming en -herstel in hun nationale ontwikkelingsplannen. “Het is tijd om die kansen te benutten, want de tijd dringt”.
Bron: Dit artikel is een vertaling van een Mongabay artikel, gepubliceerd door Hans Nicholas Jong in het Engels en te lezen via deze link.
DISCLAIMER: De visie van deze auteur weerspiegelt niet noodzakelijk de visie van BOS+
Omslagbeeld: Luchtfoto van een gebied in het Amazonegebied dat is ontbost voor veeteelt – de grootste aanjager van ontbossing in het Amazonegebied – in Lábrea, deelstaat Amazonas op 15 sep 2021. Foto © Victor Moriyama / Amazônia em Chamas (Amazone in Vlammen Alliantie)