Updates
thema

Duurzame consumptie

Ontbossing op je bord, in je smartphone of in je tank? Let op, want dat is lang niet zo vreemd als het klinkt. Wat we consumeren – en in het bijzonder wat we eten – heeft een grote en helaas vooral negatieve invloed op bossen.

De belangrijkste oorzaak van ontbossing wereldwijd is het creëren van nieuwe landbouwgrond, voor de productie van palmolie, soja (als veevoeder), rundsvlees, cacao (het belangrijkste ingrediënt van onze felbegeerde chocolade), koffie, rubber, mais en koolzaad en andere gewassen. Die vragen grote oppervlaktes grond die vaak ten koste gaan van bos en andere ecosystemen. Ook de kap en productie van hout kan – wanneer die op een niet duurzame manier gebeurt en in het bijzonder in het geval van illegale kap – bossen sterk doen degraderen. Andere directe oorzaken van ontbossing en bosdegradatie die voortvloeien uit ons consumptiegedrag zijn mijnbouw – bijvoorbeeld voor de ontginning van metalen voor de productie van elektronica -, olie- en gasontginning, of de aanleg van infrastructuur voor energieopwekking.

Principes van circulariteit

Niet alleen vanuit klimaatoverwegingen, maar ook voor het beschermen van onze bossen en biodiversiteit is het dus noodzakelijk dat we overstappen naar een veel duurzamer model van productie en consumptie. Eén dat geen natuurlijke ecosystemen aantast en verdere landgebruiksverandering veroorzaakt. Gestoeld op principes van circulariteit, en met respect voor mens, natuur en leefmilieu. Want de negatieve gevolgen van producten komen vaak niet alleen. Vleesproductie vormt veruit de belangrijkste oorzaak van ontbossing, maar gaat ook gepaard met inbreuken op vlak van dierenwelzijn. De productie van commodities zoals cacao door kleinschalige boeren wordt meestal gekenmerkt door heel lage inkomens en vaak door kinderarbeid. En illegale mijnbouw en houtkap gaan hand in hand met georganiseerde misdaad.

Ondanks die inzichten lijkt dit geen makkelijke kwestie om op korte termijn op te lossen. Want consumptie – en eten in het bijzonder – is vaak sterk emotioneel geladen, net omdat ze samenhangt met en ingebed is in onze levensstijl. Anderzijds betekent dit dat áls we ons ten volle bewust worden van deze verbanden (tussen onze eigen consumptiepatronen en ontbossing), ieder van ons via dagelijkse handelingen en keuzes kan bijdragen aan een meer duurzaam model.

Ontbossingsvrij consumptiepatroon

Helaas is een belangrijke bijkomende drempel het gebrek aan transparantie en informatie over de herkomst van veel producten, wat het voor consumenten vandaag bijzonder moeilijk maakt om bewuste en ‘juiste’ keuzes te maken voor een ontbossingsvrij consumptiepatroon. In onze geglobaliseerde maatschappij zijn toeleveringsketens van producten (met andere woorden: de hele keten van ontginning over verwerking tot consumptie) vaak extreem complex en moeilijk te ontrafelen. Het voedsel dat wij consumeren of de spullen die we gebruiken komen vaak van heel ver, of bevatten onderdelen die over een lang traject met verschillende tussenstappen tot hier zijn geraakt. Tijdens die lange reis worden grondstoffen van verschillende oorsprong met elkaar en met andere producten gemengd, en worden ze herhaaldelijk geïmporteerd en opnieuw geëxporteerd door verschillende landen met telkens een verschillende regelgeving. Zo manier wordt het erg moeilijk – zo niet onmogelijk – om die lange weg terug te volgen, en met zekerheid te zeggen of een product écht duurzaam en ontbossingsvrij gewonnen en verwerkt werd.

Toch mag dit allesbehalve een excuus zijn voor bedrijven om hun toeleveringsketens veel kritischer te gaan bekijken, aan sneltempo te verduurzamen en ontbossing er volledig uit te weren. Laat staan voor overheden om geen verregaande inspanningen te leveren voor een beleid dat tracering en verduurzaming stimuleert, en schendingen bestraft.

Hoe werkt BOS+ rond dit thema?

Het productiemodel waar we naartoe moeten, is er één waarin productiemethodes geen negatieve impact meer hebben op ecosystemen, maar een neutrale of zelfs een positieve. En dat zonder al te sterk in te boeten op productiviteit. Een model waarin traceerbaarheid en transparantie over de oorsprong van grondstoffen en producten een basisvereiste wordt, zodat consumenten beter geïnformeerde en meer bewuste keuzes kunnen maken voor een duurzame levensstijl. Met ondersteuning voor producerende landen, en in het bijzonder voor de lokale gemeenschappen en kleinschalige boeren die in heel veel van ons voedsel en andere consumptiegoederen voorzien. En met de toepassing van een sterk wettelijk kader, dat bedrijven die inspanningen doen voor een duurzame transitie beloont, maar actief en hard optreedt tegen diegenen die de vernietiging van bossen en ecosystemen verder in de hand werken.

BOS+ draagt bij aan de transitie naar dit model door:

 

Terug

Contact

(Pers)vragen, opmerkingen of suggesties? Contacteer dan onze beleidsmedewerkers.

Beleidsmedewerker tropen

Pieter Van de Sype

pieter.vandesype@bosplus.be
Beleidsmedewerker Vlaanderen

Laure De Vroey

laure.devroey@bosplus.be
Directeur, Teamcoördinator Beleid

Bert De Somviele

bert.desomviele@bosplus.be

Nieuws over thema bos & duurzame consumptie

Bio-economie

De uitbouw van een duurzame, koolstofarme en circulaire economie is een grote uitdaging van deze tijd. Hout en bij uitbreiding andere – houtige en niet-houtige – bosproducten kunnen daarin een interessante rol spelen, want ze hebben verschillende troeven van een duurzame bio-economie.

Bekijk thema